Badanie potwierdziło znaczne różnice w postrzeganiu związku między zachorowaniem na nowotwór a piciem alkoholu, zależnie od typu nowotworu. Wyniki sugerują, że więcej niż połowa dorosłych mieszkańców Polski zdaje sobie sprawę, iż alkohol może wpływać na powstawanie nowotworów układu oddechowego i pokarmowego, podczas gdy świadomość wpływu alkoholu na ryzyko rozwoju nowotworu piersi jest zdecydowanie mniejsza.
Celem przeprowadzonego badania było poznanie stanu wiedzy dorosłej populacji Polski na temat nowotworów związanych z alkoholem oraz ocena wpływu spożywania alkoholu i zmiennych społeczno-demograficznych na stan tej wiedzy. W badaniu udział wzięło 2000 dorosłych osób w wieku 18–64 lat. Pytano je, czy picie alkoholu może przyczynić się do powstania nowotworów piersi, krtani, przełyku i jelita grubego.
Ponad 30 lat temu alkohol został sklasyfikowany przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem i Światową Organizację Zdrowia jako rakotwórczy. Na przestrzeni lat zebrano dowody potwierdzające istnienie związku przyczynowego między spożywaniem alkoholu a zachorowaniem na raka jamy ustnej, gardła, przełyku, piersi, wątroby i okrężnicy. W 2020 roku odnotowano ponad 740 tys. przypadków nowotworów związanych ze spożywaniem alkoholu. 86% wszystkich przypadków stwierdzonych nowotworów było związanych z ryzykownym i intensywnym piciem alkoholu (czyli ponad 2 napojów alkoholowych dziennie). Jednak nawet umiarkowane spożywanie alkoholu może mieć niebezpieczne skutki. 1 na 7 nowotworów był konsekwencją picia alkoholu w sposób umiarkowany. Oznacza to ponad 100 tys. nowych przypadków raka na świecie spowodowanych piciem alkoholu.
Alkohol przyczynia się do rozwoju raka na wiele sposobów, m.in. zaburza DNA, rozregulowuje hormony płciowe i zwiększa wchłanianie kancerogenów z tytoniu. Zauważono, że jeśli chodzi o nowotwory wywołane alkoholem, istnieje zależność dawka-odpowiedź, co oznacza, że im wyższe spożycie alkoholu, tym większe ryzyko zachorowania na raka. Zaobserwowano także, że spożywanie alkoholu jest istotnym czynnikiem ryzyka raka górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego.
Chociaż związek między piciem alkoholu a ryzykiem zachorowania na raka został ustalony na podstawie ogromnej ilości dowodów naukowych, nadal istnieje luka w badaniach nad świadomością społeczeństwa na temat nowotworów spowodowanych alkoholem.
We francuskim badaniu 60% respondentów przyznało, że istnieje związek między spożywaniem alkoholu a rakiem. Badania wśród Australijczyków wykazały, że nowotwór był najmniej rozpoznanym szkodliwym efektem spożywania alkoholu. To samo zostało potwierdzone w badaniach z USA, Kanady i UE. Badania wykazały, że chociaż ludzie mogą być świadomi rakotwórczych skutków spożywania alkoholu, mają błędne przekonania na temat zagrożeń związanych z jego piciem, w tym najpowszechniejsze przekonanie o korzystnych skutkach spożywania wina.
Czytaj też: Alkohol zwiększa ryzyko zachorowania na raka
Stan wiedzy i świadomości w Polsce
W badaniu wzięło udział 2000 osób stanowiących reprezentatywną dla kraju próbę gospodarstw domowych. Były to osoby w wieku od 18 do 64 lat, wśród których 50,1% stanowiły kobiety, a 25% posiadało wykształcenie wyższe. Większość ankietowanych (87%) przyznała, że pili alkohol w ciągu ostatnich 12 miesięcy.
Badanych poproszono o wypełnienie kwestionariusza i odpowiedź na pytanie: „Które z poniższych zaburzeń zdrowotnych Twoim zdaniem może być spowodowane spożywaniem alkoholu?”. Respondenci wybrani z listy dziewięciu pozycji obejmujących następujące problemy zdrowotne: udar, rak piersi, rak krtani, rak przełyku, rak jelita grubego, uzależnienie, zatrucia, marskość wątroby i urazy. Odpowiedzi na to pytanie obejmowały: tak, nie i nie wiem.
Dane dotyczące wieku, płci, wykształcenia i miesięcznych dochodów gospodarstwa domowego uzyskano od respondentów podczas wywiadów.
Analiza danych
Każdy z typów nowotworów (piersi, krtani, przełyku, okrężnicy) został zbadany względem kategorii pijących, płci, grupy wiekowej, poziomu wykształcenia i dochodu gospodarstwa domowego na mieszkańca.
67% respondentów wskazało co najmniej jeden z czterech nowotworów, których powstanie można przypisać spożywaniu alkoholu. Największy odsetek badanych wskazał na raka okrężnicy (57%), przełyku (52%) i krtani (44%), podczas gdy niewielu z nich – raka piersi (15%).
Wnioski płynące z badania:
- Abstynenci, osoby pijące umiarkowanie i pijące ryzykownie częściej niż osoby pijące szkodliwie wskazywały, że zachorowanie na raka może być związane ze spożywaniem alkoholu.
- Kobiety częściej niż mężczyźni są świadome związku picia alkoholu z ryzykiem zachorowania na raka przełyku i jelita grubego.
- Starsi respondenci byli bardziej świadomi, że rak krtani może być związany ze spożyciem alkoholu, rzadziej rak piersi. Świadomość tego związku w kontekście raka przełyku i okrężnicy była podobna we wszystkich kategoriach wiekowych.
- Poziom wykształcenia nie różnicował istotnie świadomości społeczeństwa na temat przedmiotu badania, z wyjątkiem raka jelita grubego.
- Świadomość zależności raka piersi i spożywania alkoholu wzrastała wraz z miesięcznym dochodem gospodarstwa domowego.
- Osoby o najniższych dochodach były najmniej świadome związku spożywania alkoholu z ryzykiem zachorowania na raka jelita grubego.
Wydaje się, że osoby pijące szkodliwie są ogólnie mniej świadome ryzyka zachorowania na raka związanego ze spożywaniem alkoholu. Pewne wyjątki od tej reguły znaleziono między pijącymi ryzykownie i szkodliwie w przypadku raka przełyku oraz między osobami niepijącymi a pijącymi szkodliwie w przypadku świadomości raka okrężnicy.
Z zebranych danych wynika także, że tylko płeć i – do pewnego stopnia – wiek były skorelowane ze zwiększoną świadomością niektórych nowotworów związanych z alkoholem. Wyjątkiem jest najmłodsza grupa wiekowa (18-29 lat), która częściej zgłaszała świadomość związku raka piersi ze spożywaniem alkoholu.
Źródło:
Michał Bujalski, Stan wiedzy Polaków na temat nowotworów związanych z alkoholem, Alcohol Drug Addict 2021
Fot. Angiola Harry, Unsplash.com
Zostaw swój komentarz:
Dodaj komentarz