Związek pomiędzy zaburzeniami psychicznymi a uzależnieniami stanowi ważny obszar zainteresowania badaczy. Nierzadko trudno ustalić, czy to zaburzenie pojawiło się jako pierwsze, czy też u zdrowego człowieka może się ono rozwinąć pod wpływem nadużywania alkoholu. Pewne jest, że istniejące zaburzenia natury psychicznej zwiększają ryzyko uzależnienia. Szczególnie widoczne jest to w przypadku występowania osobowości borderline.
„Częstość występowania zaburzenia osobowości typu borderline wynosi około 6% u (…) osób z populacji ogólnej oraz 15-20% u chorych leczonych w szpitalach psychiatrycznych i poradniach przyszpitalnych. Ze statystyk szpitalnych wynika, że około 75% osób cierpiących na ten typ zaburzeń to kobiety, w populacji ogólnej ten odsetek jest jednak mniejszy” – czytamy w artykule „Zaburzenia osobowości typu borderline” autorstwa Johna G. Gundersona.
Kiedy mówimy o borderline?
Borderline (tzw. osobowość z pogranicza lub pograniczne zaburzenie osobowości) opisuje się jako brak kontroli nad impulsami, złością oraz intensywnymi emocjami. U wielu pacjentów obserwuje się zaburzony oraz samego siebie oraz osłabione relacje międzyludzkie. To zaburzenie może być leczone przewlekle, ale i doraźnie. Charakteryzuje się wysokim wskaźnikiem samobójstw wśród pacjentów – to aż 7 proc.
Jak wynika z badań, kryteria borderline spełnia 14,3 proc. osób nadużywających alkoholu, 16,8 proc. nadużywających kokainę i 18,5 proc. nadużywających środki przeciwbólowe. Jednak gdy szerzej spojrzymy na problem korelacji osobowości z pogranicza z uzależnieniami, okazuje się on znacznie poważniejszy: aż 44,3 proc. osób z diagnozą borderline jest od czegoś uzależnionych.
Na współwystępowanie uzależnień oraz osobowości z pogranicza bardziej narażone są osoby młode niż dojrzałe, jednak wiek nie jest czynnikiem ryzyka. Istotniejsze okazują się doświadczenia: osoby doświadczające zaburzeń i uzależnień jednocześnie nierzadko łączy trauma dziecięca.
Uzależnienie od alkoholu a borderline
Alkoholizm jest najczęstszą formą uzależnienia wśród osób z borderline i częściej występuje w męskiej części tej grupy. Sama korelacja uzależnienie plus osobowość z pogranicza również częściej dotyczy mężczyzn. „Mężczyźni z borderline mają również tendencję do paranoi, zachowań pasywno-agresywnych, narcystycznych i antysocjalnych, co niejako automatycznie zwiększa skłonności do uzależnień” – czytamy na portalu psychiatria.pl.
Substancje uzależniające, takie jak alkohol i narkotyki mogę zarówno pogarszać stan osoby z borderline, czyli pogłębiać objawy, jak i sprawiać, że osoby te będą bardziej podatne na uzależnienia. Wynika to bezpośrednio z reakcji chemicznej mózgu na narkotyki czy alkohol.
Zaburzenia produkcji serotoniny, które mogą być następstwem nadużywania alkoholu (alkohol to silny depresant), zwiększają ryzyko występowania impulsywnych i autodestrukcyjnych zachowań charakterystycznych dla osób z pogranicznym zaburzeniem osobowości. Z tego powodu używki są bardziej niebezpieczne dla osób z naturalnymi skłonnościami do tego zaburzenia.
Jednak udowodnione jest, że osoby z diagnozą pogranicznego zaburzenia osobowości sięgają po alkohol nierzadko w celu „samoleczenia”. To oczywiście błędne koło. Naukowcy dowiedli, że dotkliwe objawy borderline są związane z ilością wypijanego alkoholu, choć zależność między częstotliwością picia i występowaniem objawów nie jest już tak wyraźna.
Picie alkoholu sprawia, że osoby z osobowością z pogranicza uciekają od emocji, które nierzadko są dla nich „sztywne” i „skrępowane”. Alkohol pozwala je „uwolnić”, wówczas osoby te odczuwają ulgę. Mechanizm ten to prosta droga do uzależnienia, dlatego to alkoholizm jest najczęściej występującym nałogiem wśród osób z borderline.
Źródła:
https://www.psychiatria.pl/artykul/borderline-a-uzaleznienia/22725
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5199026/pdf/nihms731402.pdf
https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/010/195/original/26-31.pdf?1472648452
fot. Camila Quintero Franco, Unsplash.com
