Skip to main content

Objętość mózgu w zaburzeniach związanych z używaniem alkoholu: czy kobiety i mężczyźni różnią się pod tym względem?

24 listopada 2023

Klisza MRI mózguCelem omawianych badań było scharakteryzowanie różnic między kobietami i mężczyznami uzależnionymi od alkoholu w budowie i funkcjonowaniu dwóch podstawowych elementów ośrodkowego układu nerwowego, czyli istoty białej i istoty szarej.

Badacze podają, że zaburzenia związane z używaniem alkoholu, w tym uzależnienie od alkoholu, dotyka obecnie ok. 283 mln ludzi na całym świecie. Większość z tych osób to mężczyźni, choć kobiety stanowią znaczną część (około 15%).

Istotę białą tworzy sieć włókien nerwowych, leżących pod korą mózgu i tworzących różne szlaki łączące poszczególne obszary kory oraz obszary pozakorowe. Istota biała odgrywa ważną rolę w procesach uczenia się, jej rozwinięcie koreluje z IQ, a jej niedobory występują w wielu chorobach, np. w schizofrenii czy stwardnieniu rozsianym. Z kolei istota szara to skupisko ciał komórek nerwowych, znajdujących się na powierzchni mózgu i móżdżku, gdzie tworzą korę mózgu i korę móżdżku, oraz w leżących w głębi mózgowia, gdzie w otoczonych substancją białą znajdują się w skupiskach zwanych jądrami. Kora mózgowa odpowiada za aktywność umysłową –  uczenie się, myślenie czy pamięć, a także za percepcję czuciową, jak dotyk, słuch, zapach i smak.

Przeprowadzone badanie miało na celu określenie różnic płciowych w anatomii mózgu w przypadku uzależnienia od alkoholu oraz szkodliwego używania alkoholu. Badacze przeanalizowali dane uzyskane z obrazowania metodą rezonansu magnetycznego mózgów 653 osób z diagnozą uzależnienia od alkoholu (222 kobiety i 431 mężczyzn) i 326 osób z grupy kontrolnej. Rozpoznanie oparto na kryteriach DSM-IV lub na badaniu częstotliwości picia. Nasilenie spożycia alkoholu oceniano na podstawie liczby standardowych drinków miesięcznie.

W oparciu o pojawiające się dotychczas dowody badacze postawili kilka hipotez:

  • uzależnienie od alkoholu będzie powiązane ze zmniejszeniem objętości istoty białej i istoty szarej w obszarach obwodów pamięci i nagrody (np. zwojów podstawy, wzgórza, hipokampa, grzbietowo-bocznej kory przedczołowej i przedniej części kory obręczy).
  • kobiety będą wykazywać większą redukcję objętości wywołaną przez uzależnienie niż mężczyźni w regionach przedczołowych istoty szarej oraz połączeniach istoty białej, co może leżeć u podstaw częstszego współwystępowania objawów depresyjnych u kobiet z uzależnieniem od alkoholu niż u mężczyzn.
  • mężczyźni będą wykazywać większą redukcję objętości wywołaną przez uzależnienie od alkoholu niż kobiety w regionach istoty szarej, obejmujących układ nagrody i połączenia istoty białej, co może wyjaśniać bardziej wyraźną tendencję do pragnienia nagrody u mężczyzn z AUD niż u kobiet.

Osoby uzależnione od alkoholu, w porównaniu z grupą kontrolną, miały niższą objętość istoty szarej w wielu strukturach mózgu w prążkowiu, wzgórzu, móżdżku i rozległych skupiskach korowych. Jeśli chodzi o różnice w objętości istoty białej i istoty szarej w móżdżku u uzależnionych kobiet i mężczyzn, wpływ ten był większy u kobiet niż u mężczyzn. Mniejsze skutki w zależności od płci stwierdzono także w obszarach czołowo-skroniowych istoty białej, które były bardziej dotknięte u kobiet z uzależnieniem od alkoholu, oraz w obszarach skroniowo-potylicznych i środkowych obręczy istoty białej, które były bardziej dotknięte u uzależnionych mężczyzn.

Uzależnienie od alkoholu wpływa na objętość istoty szarej i białej bardziej u kobiet niż u mężczyzn. Badacze potwierdzili także, że osoby z uzależnieniem od alkoholu w porównaniu z grupą kontrolną miały generalnie mniejszą całkowitą objętość istoty białej i istoty szarej w wielu strukturach mózgu.

Źródło:

Brain volumes in alcohol use disorder: Do females and males differ? A whole‐brain magnetic resonance imaging mega‐analysis, Hum Brain Mapp., 2023

Zostaw swój komentarz:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Mogą Cię zainteresować:

Ulotka informująca o webinarze o uzależnieniach

Współwystępowanie uzależnień i innych zaburzeń psychicznych – bezpłatny webinar

„Droga do porozumienia z dzieckiem” – bezpłatny warsztat

Marzenia do spełnienia – warsztaty weekendowe

Jak rozmawiać z dzieckiem o tym, co się dzieje w domu – warsztat dla rodziców

The owner of this website has made a commitment to accessibility and inclusion, please report any problems that you encounter using the contact form on this website. This site uses the WP ADA Compliance Check plugin to enhance accessibility.