Początki abstynencji to dla osoby uzależnionej bardzo trudny i dotkliwy okres. Choć to sam uzależniony decyduje o rezygnacji z alkoholu, to w procesie zachowania abstynencji ważną rolę odgrywa otoczenie: rodzina, grupy samopomocy oraz grupa wsparcia.
Społeczność terapeutyczna
To specyficzna forma organizacji życia pacjentów placówki odwykowej, rodzaj wspólnoty personelu i pacjentów, która ma wpływać na kształtowanie się postaw osób uzależnionych. Podstawowym zadaniem społeczności jest stworzenie środowiska przypominającego powiązania i zależności w różnych grupach społecznych. Panują jasne zasady, dzięki którym pacjenci uczą się społecznych ról od nowa, bez alkoholu.
Ponadto grupa wspiera w abstynencji również poprzez akceptację i stworzenie poczucia przynależności. Pacjenci uczą się nowych zachowań, radzenia sobie z trudnościami oraz mają możliwość nawiązania bliskich relacji interpersonalnych. Społeczność dba o każdego pacjenta w podobny sposób: kiedy chory dopuszcza się manipulacji, agresji czy zaniedbań, ponosi tego konsekwencje, a jego zachowanie zostaje omówione na spotkaniu grupy. Co więcej, oczekuje się, że pacjent naprawi swój błąd.
Wsparcie rodziny
Prawdziwe wsparcie rodziny można ująć w jednym zdaniu: ma ono miejsce, gdy każdy z członków rodziny osoby uzależnionej zda sobie sprawę, ile tak naprawdę od niego zależy – czym jest wspieranie nałogu, a czym stawianie granic. Osoby współuzależnione mają zaburzone poczucie kontroli – myślą, że osoba uzależniona pije przez nie i że dzięki nim przestanie pić. Dopóki funkcjonują według tego schematu, nie pomogą osobie uzależnionej wyjść z nałogu.
Wsparcie dla osoby uzależnionej to mówienie o uczuciach: otwarte i uczciwe ich wyrażanie, rozwiązywanie konfliktów w drodze negocjacji, dialogu i kompromisu, a także przebaczenie. Kiedy rodzina przebacza alkoholikowi, jemu łatwiej jest wybaczyć i zaufać sobie, a to kluczowe w procesie trzeźwienia.
Pomoc osobie uzależnionej każdy członek rodziny musi zacząć od siebie, dlatego warto, by rodzina miała stały kontakt z placówką terapeutyczną.
Grupa samopomocowa
Z przebaczeniem sobie samemu wiąże się również jeden z 12 Kroków, które stanowią program grup samopomocowych Anonimowych Alkoholików. Działanie tej grupy zakłada, że nie da się przejść do kolejnego kroku, jeśli nie przepracuje się poprzedniego.
Więcej o Programie Anonimowych Alkoholików w artykule Program 12 Kroków i 12 Tradycji
Wymienione Kroki formują tożsamość trzeźwiejącego alkoholika i wyznaczają drogę. Badania pokazują, że członkowie ruchu AA odnoszą największe sukcesy w zakresie utrzymywania abstynencji.
Uczestnictwo w spotkaniach AA uczy empatii, co jest skuteczną bronią przed egocentrycznymi zachowaniami typowymi dla osób uzależnionych. Co więcej, AA to wspólnota, która sprawia, że świat przestaje być wrogi i zamknięty – wielu trzeźwiejących alkoholików ma problemy z adaptowaniem się do nowych życiowych okolicznościach. Wśród uczestników grupy obserwuje się wzrost aktywności w życiu rodzinnym, towarzyskim i zawodowym.
Źródło:
„Alkohol. Fakty i mity”, Iwona Niewiadomska, Marta Sikorska-Głodowicz, Lublin 2004
