Rozwój uzależnienia związany jest z wieloma czynnikami. Badacze z Lubelskiej Akademii WSEI przyjrzeli się roli temperamentu w diagnozie, terapii oraz profilaktyce uzależnień behawioralnych. Swoje wnioski przedstawili w publikacji z 2023 roku “Temperament a ryzyko uzależnienia od Internetu u uczniów szkół średnich i studentów”.
Urządzenia elektroniczne a życie codzienne
Bez wątpienia wielu z nas ryzykownie korzysta z telefonów i Internetu. Urządzenia elektroniczne powoli stają się przedłużeniem naszych dłoni. Nie dziwi zatem, że na ten aspekt codzienności coraz większą uwagę zwracają badacze. Konsekwencje “patologicznego korzystania z Internetu”, jak wskazują autorzy badania, “są dalekosiężne, a same objawy mogą być zauważalne dopiero po kilku latach”.
Ucieczka od emocji i realności
„Kompulsywna i niekontrolowana aktywność w sieci może być sposobem na ucieczkę od świata realnego, regulowania negatywnych emocji oraz zastępowania realnych doświadczeń. Ze względu na niedocenianą rolę temperamentu w procesach terapii uzależnień behawioralnych badania, będące podstawą empiryczną tego opracowania, ukażą rolę temperamentu w diagnozie, terapii oraz profilaktyce problematycznego używania Internetu” – czytamy we wstępie.
Uczestnicy i metodologia badania
Badania przeprowadzono w okresie od czerwca 2021 roku do stycznia 2022 roku. O wypełnienie kwestionariuszy poproszono uczniów szkół średnich, a także studentów psychologii, informatyki i zarządzania z Lublina (grupa studentów to 85 osób). Łącznie przebadano 348 osób w wieku od 15 do 26 lat, 158 kobiet i 163 mężczyzn.
Kluczowe cechy temperamentu a ryzyko uzależnienia
Wyniki wykazały, że najsilniej ryzyko uzależnienia od Internetu różnicuje żwawość. Osoby bardziej żwawe i energiczne są mniej narażone na uzależnienie od Internetu. W przypadku perseweratywności zależność jest odwrotna.
“Osoby z tendencją do powtarzania pewnych wzorców zachowań i reakcji, koncentrujące się na przeszłości i własnych problemach, czyli o wyższej perseweratywności, są bardziej narażone na uzależnianie się. Z kolei osoby o wyższym wskaźniku wrażliwości sensorycznej, z tendencją do silniejszego odczuwania bodźców zmysłowych niż inne osoby, są w grupie niskiego ryzyka uzależnienia” – czytamy w publikacji “Temperament a ryzyko uzależnienia od Internetu u uczniów szkół średnich i studentów”.
Wytrzymałość i emocjonalność a uzależnienie
Kolejną cechą jest wytrzymałość. Odporność na niewygodę i trudy, działanie w niekorzystnych warunkach, ale i praca pomimo silnych bodźców obniżają ryzyko uzależnienia od Internetu. Podwyższa je natomiast reaktywność emocjonalna. Nieistotną statystycznie cechą okazała się aktywność.
Różnice między kobietami a mężczyznami
“Badania własne potwierdzają, że mężczyźni są ogólnie bardziej żwawi […] niż kobiety […], a różnica pomiędzy żwawością w profilach wskazujących na niskie i wysokie ryzyko uzależnienia jest większa niż w grupie kobiet. Większa różnica zauważalna jest także w zakresie wytrzymałości oraz reaktywności emocjonalnej. Mężczyźni o niskim ryzyku uzależnienia od Internetu są dużo mniej reaktywni emocjonalnie niż kobiety. Natomiast kobiety charakteryzują się ogólnie wyższą perseweratywnością niż mężczyźni. Kobiety o wyższym ryzyku uzależnienia od Internetu są również bardziej perseweratywne niż te o niskim ryzyku uzależnienia. W profilach kobiet, w przeciwieństwie do profili męskich, zauważalna jest różnica w zakresie wrażliwości sensorycznej. Kobiety o niskim ryzyku uzależnienia są bardziej wrażliwe sensorycznie. U mężczyzn cecha ta nie różni się u osób z wysokim i niskim ryzykiem uzależnienia” – tłumaczą autorzy.
Znaczenie profilowania temperamentalnego
Konfiguracja nasilonej perseweratywności i reaktywności emocjonalnej oraz niskich wskaźników żwawości i wytrzymałości tworzy profil wskazujący na wysokie ryzyko uzależnienia. “Cechy temperamentu z odpowiednio dobranymi środkami terapii oraz źródłami alternatywnych stymulacji mogą stanowić głównie czynnik chroniący przed zachowaniami destruktywnymi”. Dodają, że tworzenie profili temperamentalnych wskazujących na niskie lub wysokie ryzyko uzależnień medialnych może zostać wykorzystane zarówno w diagnostyce, jak i leczeniu.
Źródło: ResearchGate
Zostaw swój komentarz:
Dodaj komentarz