Skip to main content

Niekorzystne doświadczenia w dzieciństwie a zaburzenia używania substancji

10 czerwca 2023

Smutna dziewczynka siedzi na ławce w parku w ciągu dniaWarto zadać pytanie, czy istnieje związek między niekorzystnymi doświadczeniami w dzieciństwie (ACE) a zaburzeniami używania substancji, przede wszystkim alkoholu, w dorosłości. Odpowiedzi będziemy poszukiwać w wynikach nieklinicznego badania populacyjnego na dużej grupie przeprowadzonego w Norwegii. Dane na ten temat były pozyskiwane od ponad 8 tys. nastolatków, po to, by po 12 latach obserwacji ocenić je pod kątem uzyskania diagnozy zaburzeń związanych z używaniem alkoholu w wieku dorosłym.

Czym jest ACE?

ACE (z ang. adverse childhood experiences) to potencjalnie traumatyczne wydarzenia występujące w pierwszych 18. latach życia człowieka. Przykładami mogą być: maltretowanie, brak konstruktywnej opieki dorosłych oraz dysfunkcje domowe, takie jak przemoc domowa i nadużywanie substancji przez rodziców. Zaistnienie tych zdarzeń powoduje, że dziecko czuje się niekochane, odrzucone i niezdolne do odpowiedniego rozwoju. ACE mogą być także związane z problemami ze zdrowiem psychicznym, takimi jak depresja, lęk czy zespół stresu pourazowego.

Najnowsze badanie jednoznacznie wykazało, że dorośli z jakąkolwiek historią ACE mają pond czterokrotnie większe ryzyko rozwoju zaburzeń związanych z używaniem substancji szkodliwych, w tym alkoholu. Dorosłe kobiety mają natomiast niemal sześciokrotnie większą możliwość wystąpienia zaburzeń związanych z używaniem alkoholu.

Niekorzystne doświadczenia w dzieciństwie a zaburzenia używania substancji

Najsilniejszymi zależnościami dla powstania związku między ACE a nadużywaniem alkoholu okazały się czynniki takie jak: zaniedbanie emocjonalne, wykorzystywanie seksualne, a także przemoc fizyczna. W przypadku mężczyzn pojawiło się aż pięciokrotnie wyższe prawdopodobieństwo rozwoju zaburzeń związanych z używaniem narkotyków. Jednak także w tej sytuacji to trudne doświadczenia z dzieciństwa, takie jak m.in. przemoc oraz rozwód rodziców były najistotniejszymi czynnikami dla tego związku.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) stwierdziła, że alkohol jest wiodącym czynnikiem ryzyka przedwczesnej śmierci i niepełnosprawności wśród osób w wieku od 15 do 49 lat. Szkodliwe spożywanie alkoholu jest odpowiedzialne za 5,1% globalnego obciążenia chorobami (WHO, global status report on alcohol and health, 2018). Ogólnie rzecz biorąc, mężczyźni mają również wyższe wskaźniki spożywania alkoholu, ale kobiety w wieku od 12 do 20 lat mają nieco wyższe wskaźniki nadużywania alkoholu i upijania się niż mężczyźni w tym samym wieku.

Badania prowadzone od lat 90’ ubiegłego stulecia nad etiologią zaburzeń związanych z używaniem substancji ujawniły rolę niekorzystnych doświadczeń z dzieciństwa. Tym samym zdefiniowano trzy rodzaje ACE: znęcanie się, zaniedbanie i dysfunkcję gospodarstwa domowego.

W jednym z badań przeprowadzonym wśród 17 tys. białych dorosłych Amerykanów z klasy średniej zadano pytanie o nadużycia, zaniedbania i dysfunkcje domowe. Naukowcy odkryli, że ponad połowa uczestników doświadczyła więcej niż jednego ACE, a jedna czwarta zgłosiła więcej niż dwa indywidualne ACE. Ponadto badanie wykazało, że nastolatki, które doświadczyły czterech lub więcej niekorzystnych zdarzeń w dzieciństwie, miały od 4 do 12 razy zwiększone ryzyko rozwoju problemów związanych z nadużywaniem alkoholu lub narkotyków.

Dwanaście retrospektywnych badań przeprowadzonych w latach 2016-2020 oceniających związek między ACE a zaburzeniami związanymi z używaniem substancji wykazało wyższą częstość występowania ACE u osób z zaburzeniami związanymi z używaniem substancji, w tym alkoholu, niż w populacji ogólnej. Nieco inne podejście zostało zastosowane przez Hughes i in. do oceny związku między ACE a zaburzeniami związanymi z używaniem substancji.

Po połączeniu danych zebranych z 10 badań europejskich przeprowadzonych na ponad 14 tys. młodych dorosłych w wieku od 18 do 25 lat zbadano związek między ACE a sześcioma skutkami zdrowotnymi, w tym problematycznym używaniem alkoholu i narkotyków. W porównaniu z osobami bez ACE, osoby z co najmniej czterema negatywnymi doświadczeniami w dzieciństwie były czterokrotnie bardziej narażone na problemy z używaniem alkoholu lub narkotyków. Wyniki badań potwierdziły związek między ACE a zaburzeniami związanymi z używaniem substancji. Jednoznacznie wykazano zdecydowanie większe prawdopodobieństwo, że u osoby dorosłej, która w dzieciństwie doświadczyła traumy, rozwiną się zaburzenia związane z używaniem różnych substancji, w tym także alkoholu, niż u osoby dorosłej bez takich doświadczeń.

Źródła:

Adverse childhood experiences and their association with substance use disorders in adulthood: A general population study (Young-HUNT), 2023

Zostaw swój komentarz:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Mogą Cię zainteresować:

Pomoc psychologiczna, mediacje, konsultacje specjalistyczne

Nie jesteś sam – pierwsza pomoc psychologiczna dla dzieci i młodzieży

Bezpłatne konsultacje dla rodziców

Grupa wsparcia dla kobiet z elementami psychoterapii tańcem i ruchem

The owner of this website has made a commitment to accessibility and inclusion, please report any problems that you encounter using the contact form on this website. This site uses the WP ADA Compliance Check plugin to enhance accessibility.