Picie alkoholu a rak jamy ustnej. Wyniki badań

Patologiczne zmiany powodowane alkoholem są obserwowane w układzie nerwowym, hormonalnym, immunologicznym, układzie krążenia, pokarmowym czy wreszcie moczowo-płciowym. Negatywne następstwa uzależnienia od alkoholu nie omijają także jamy ustnej. Nadmierne, wieloletnie, spożywanie alkoholu bywa istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju raka jamy ustnej.

Rak jamy ustnej najczęściej lokalizuje się na dnie jamy ustnej oraz bocznej powierzchni języka. Ryzyko zachorowania na ten rodzaj nowotworu jest kilkunastokrotnie spotęgowane w przypadku współistniejącego uzależnienia od tytoniu. Objawy kliniczne i leczenie raka jamy ustnej mogą obniżać jakość życia pacjentów i powodować poważne obciążenia ekonomiczne i psychiczne.

Nowotwory jamy ustnej obejmują zasadniczo zmiany w obrębie jamy ustnej, gardła i ślinianek. Rak kolczystokomórkowy jest najczęstszym nowotworem złośliwym w obrębie jamy ustnej i odpowiada za więcej niż 90% złośliwych zmian w jamie ustnej.

Badania wykazały, że obciążenie nowotworem jamy ustnej zmieniło się znacząco w latach 1990-2019. Z perspektywy globalnej, w badanym okresie, liczba przypadków raka jamy ustnej wykazywała tendencję wzrostową. Z przeprowadzonych badań wynika, że liczba zgonów spowodowanych rakiem jamy ustnej w 2019 roku była ponad dwukrotnie wyższa niż w 1990 roku. Jednocześnie rozwój technologii badań przesiewowych i ogólnie diagnostyki nowotworów na świecie, przyczyniły się do stosunkowo wczesnego wykrywania raka jamy ustnej.

Jak wynika z badań, na zachorowanie na raka jamy ustnej w 2019 roku wpływały różne czynniki ryzyka, przy czym ponad 18% przypisano używaniu tytoniu do żucia, około 30% – paleniu tytoniu, a aż ponad 31% – spożywaniu alkoholu. Ponadto w badanym okresie Azja Wschodnia i Azja Południowo-Wschodnia odnotowały największy wzrost odsetka raka jamy ustnej, które można przypisać odpowiednio paleniu tytoniu i spożywaniu alkoholu.

Co więcej, obciążenie rakiem jamy ustnej stopniowo wzrastało w młodszej populacji, natomiast tendencję wzrostową wykazało również obciążenie rakiem jamy ustnej wśród kobiet. Może to być częściowo związane m.in. z tendencją wzrostową w zakresie spożywania alkoholu wśród kobiet.

Jedno z badań kliniczno – kontrolnych przeprowadzonych wśród pacjentów Instytutu na Sri Lance miało na celu określenie używania alkoholu, czasu jego trwania oraz wzorca spożywania w odniesieniu do ryzyka zachorowania na nowotwór jamy ustnej. Badanie przeprowadzono na 105 pacjentach z potwierdzonym pierwotnym rakiem jamy ustnej i 210 osobach z grupy kontrolnej dobranych pod względem wieku i płci. Wyniki badania jednoznacznie ukazały, że osoby spożywające nadmiernie alkohol w pewnym momencie swojego życia, miały niemal czterokrotnie większe ryzyko zachorowania na nowotwór jamy ustnej. Natomiast osoby, które piły alkohol przez ponad 20 lat, miały zdecydowanie wyższy wskaźnik ryzyka zachorowania na raka jamy ustnej w porównaniu z osobami, które spożywały alkohol krócej niż dziesięć lat.

Badania przeprowadzone w Brazylii pod kątem częstotliwości spożywania alkoholu w kontekście ryzyka zachorowania na nowotwór jamy ustnej wykazały, że ryzyko to rośnie wraz ze wzrostem częstotliwości spożywania alkoholu. Podobne wnioski wyciągnięto z badań hiszpańskich – ryzyko zachorowania na raka jamy ustnej jest wyższe u osób intensywnie spożywających alkohol. Wyniki te pokrywają się z wynikami badań przeprowadzonych na Sri Lance – zaobserwowano zwiększone ryzyko zachorowania na raka jamy ustnej u osób, które spożywają alkohol od dłuższego już czasu.

Źródła:

„Global, regional, and national burden of oral cancer and its attributable risk factors from 1990 to 2019„, Cancer Medicine, 2023

„Risk Assessment of Alcohol Consumption for Oral Cancer: A Case-Control Study in Patients Attending the National Cancer Institute (Apeksha Hospital, Maharagama) of Sri Lanka„, Asian Pacific Journal of Cancer Prevention, 2023