Teoria umysłu (ToM) – umiejętność rozumienia przekonań, stanów psychicznych i wiedzy innych osób – jest ważną częścią udanej interakcji społecznej. Istnieje rosnąca baza dowodów sugerująca, że osoby z zaburzeniami związanymi z używaniem substancji lub osoby nietrzeźwe gorzej sobie radzą z wieloma zadaniami. Celem najnowszego badania było zweryfikowanie dotychczas mało zbadanego poglądu, że bodźce związane z alkoholem mogą wpływać na zdolności związane z ToM, takie jak np. zdolność widzenia świata z perspektywy innej osoby.
Teoria umysłu (ToM, theory of mind) to zdolność rozumienia przekonań, stanów psychicznych i wiedzy innych. Konceptualizowana jest jako kluczowa dla sukcesu lub porażki. Istnieją również dowody na to, że ToM jest związana z używaniem alkoholu. Wskazano, że upośledzenia w zakresie ToM widoczne u osób pijących, mogą utrzymywać się po detoksykacji oraz że osoby z zaburzeniami związanymi z używaniem alkoholu wykazują trudności w dokładnym wnioskowaniu/opisywaniu stanów psychicznych i emocji innych osób. Co więcej, oceniając podejmowanie decyzji społecznych w różnych paradygmatach (gry ekonomiczne, dylematy moralne i zadania rozwiązywania problemów interpersonalnych), stwierdzono, że wyniki osób z zaburzeniami związanymi z używaniem alkoholu i osób bez nich różnią się.
Przebieg badania
W badaniu wzięło udział łącznie 108 osób, w tym 54 kobiety i 54 mężczyzn w wieku 18-45 lat. Większość uczestników pochodziła z Europy (78; 68%) i Afryki (32; 28%), a pozostali z Ameryki Środkowej lub Południowej (4; 4 %). Większość z nich była zatrudniona lub miała rozpocząć pracę (w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy; 96 %; 84 %), a 17 badanych (15 %) było bezrobotnych, ale szukało pracy. Jeden uczestnik nie pracował zarobkowo.
Badanie trwało około 45 minut, a zadaniem osób badanych było odpowiednie „reagowanie” na zadania wyświetlane podczas badania przy pomocy komputera. Wyświetlano różnego rodzaju napoje – alkoholowe i bezalkoholowe. Sprawdzono reakcje uczestników w warunkach kontrolnych i eksperymentalnych. W warunkach kontrolnych obecny był tylko wzajemnie widoczny bodziec docelowy, natomiast w warunkach eksperymentalnych alkohol lub nie (naprzemiennie). Zmienną zależną była liczba dokładnych odpowiedzi na krytyczne próby i czas odpowiedzi na dokładne próby.
Wnioski z badania
Chociaż istnieje rosnąca baza dowodów dotyczących potencjalnych niedoborów zdolności ToM wśród osób z zaburzeniami związanymi z używaniem alkoholu, a także wpływu zatrucia alkoholem na ToM, literatura zajmująca się tym obszarem jest skąpa. Obecne badanie jest pierwszym, które oceniało zdolność ludzi do przyjmowania perspektywy innych. Sprawdzono w nim jaki wpływ ma alkohol na rozproszenie uwagi.
Wbrew przewidywaniom dokładność była niższa, gdy docelowym napojem był alkohol, a dystraktorem był napój bezalkoholowy.
Te wstępne wyniki sugerują, że mogą istnieć przynajmniej pewne konteksty, w których możliwość zobaczenia napojów alkoholowych może utrudnić przyjęcie perspektywy innej osoby. Może to mieć wpływ na zrozumienie zachowań, takich jak agresja związana z alkoholem.
Rzeczywiście, można spekulować, że ludzie, którzy piją w celu podniesienia poziomu, mogą być bardziej skłonni do utrzymywania stałej uwagi na alkoholowych bodźcach rozpraszających uwagę, podczas gdy ci, którzy piją na niższych poziomach, mogą być bardziej skłonni do początkowej orientacji, a następnie oddalenia się od bodźców i zwrócenia uwagi na napoje bezalkoholowe.
Należy zauważyć, że obecne badanie nie obejmowało próby osób niepijących alkoholu. W związku z tym wyniki mogą być obarczone pewnym błędem w stosunku do tych, które można zaobserwować w populacji ogólnej, a przyszłe badania mogą skorzystać z danych porównawczych uzyskanych od osób, które nie spożywają alkoholu. Może to rzucić dalszy wgląd w to, czy ToM może się różnić w zależności od ilości alkoholu spożywanego przez ludzi, jak również w zależności od „problemowych” (bardziej niebezpiecznych) poziomów używania alkoholu.
Po raz pierwszy jednak sprawdzono w jakim stopniu bodźce związane z alkoholem mogą działać jako siła uwagi, która upośledza zdolność ludzi do wnioskowania o stanach psychicznych innych. Wyniki wskazują, że wbrew oczekiwaniom mogą istnieć przynajmniej pewne konteksty, w których przebywanie w obecności napojów alkoholowych może utrudniać przyjęcie perspektywy innej osoby. Sugerują również, że większe spożycie alkoholu może wiązać się z gorszą wydajnością, szczególnie gdy napoje alkoholowe znajdują się w zasięgu wzroku. Przyszłe badania powinny dokładniej zbadać, w jaki sposób napoje alkoholowe, zachowania związane z konsumpcją alkoholu i rzeczywiście odurzenie mogą oddziaływać na zdolność przyjmowania perspektywy innych osób.
Źródło:
„In people who drink more, facets of theory of mind may be impaired by alcohol stimuli„, 2023
Zostaw swój komentarz:
Dodaj komentarz