20 znaków ostrzegawczych wątpliwej terapii

Terapia wymaga uważności i zaangażowania, zarówno ze strony pacjenta, jak i terapeuty. Nie zawsze jednak proces terapeutyczny przebiega bez zakłóceń. Istnieją sygnały ostrzegawcze, które mogą świadczyć o tym, że zmiana terapeuty może się okazać niezbędna. Jakie to znaki i co robić, gdy się pojawią?

Dobro drugiego człowieka powinno być podstawową wartością terapeuty uzależnień – specjalisty i instruktora terapii oraz innych osób uczestniczących w procesie leczenia. Terapeuta uzależnień powinien szanować godność, podmiotowość i autonomię pacjenta.

Wymienione poniżej sytuacje są sygnałami ostrzegawczymi i ważnymi informacjami dla każdego, kto jest w trakcie terapii lub rozważa podjęcie leczenia. Jeśli podczas spotkań terapeutycznych pojawi się którakolwiek z nich, może być to znak, że nadszedł czas na ponowną ocenę terapeuty lub stosowanych przez niego metod terapeutycznych.

W większości przypadków, pierwszym krokiem po pojawieniu się któregokolwiek sygnału powinno być omówienie tej kwestii z terapeutą. Terapeuta powinien być otwarty i chętny do przeanalizowania obaw pacjenta. Jeśli nie traktuje ich poważnie lub nie chce przyjąć informacji zwrotnej, prawdopodobnie w twoim najlepszym interesie będzie skonsultowanie się z innym specjalistą.

Sygnały ostrzegawcze mogące świadczyć o wątpliwej jakości prowadzonej terapii:

1. Terapeuta uzależnień nie wypełnia swoich obowiązków z szacunkiem wobec ciebie oraz twoich bliskich, komentuje i ocenia istotne aspekty twojego życia (w tym twoje pochodzenie, płeć, wiek, stan zdrowia, wykształcenie, orientację seksualną, narodowość, status materialny i społeczny oraz poglądy religijne i polityczne).
2. Terapeuta uzależnień nie udziela świadczeń zgodnie z obowiązującymi standardami i podejmuje zadania przekraczające jego możliwości. Nie rozwija swoich kompetencji zawodowych i nie dba o higienę psychiczną.
3. Terapeuta uzależnień nie przestrzega przepisów powszechnie obowiązującego w Polsce prawa (ze szczególnym uwzględnieniem ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, a także ustawy o ochronie danych osobowych) w prowadzonych przez siebie działaniach terapeutycznych, naukowych i dydaktycznych.
4. Terapeuta uzależnień nie informuje ciebie (a za twoją zgodą także osób trzecich) o celu i przebiegu terapii, stosowanych technikach terapeutycznych oraz o możliwych skutkach terapii.
5. Terapeuta uzależnień nie jest świadomy swoich ograniczeń w zawodowej praktyce terapeutycznej i nie konsultuje się w razie potrzeby z odpowiednimi specjalistami.
6. Terapeuta uzależnień wykorzystuje swoją przewagę wynikającą z pozycji i zależności.
7. Terapeuta uzależnień wykorzystuje relację terapeutyczną dla uzyskiwania korzyści osobistych lub materialnych.
8. Terapeuta nadmiernie ingeruje w twoją prywatność i nie dba o twoje psychiczne bezpieczeństwo.
9. Terapeuta uzależnień narzuca ci swoje oceny moralne, osobiste poglądy i postawy, nie uwzględniając twojego systemu wartości i prawa do podejmowania własnych decyzji.
10. Terapeuta uzależnień inicjuje dotyk (np. przytulanie) bez twojej zgody.
11. Terapeuta uzależnień próbuje nawiązać z Tobą relację seksualną lub romantyczną. Terapeuta uzależnień nie powinien pozostawać w osobistych związkach (w tym intymnych) z pacjentami, a także z ich bliskimi i rodzinami.
12. Terapeuta uzależnień ujawnia informacje o tobie uzyskane w procesie leczenia bez wyrażenia twojej zgody lub zgody twojego przedstawiciela ustawowego (lub niezgodnie z odrębnymi przepisami).
13. Terapeuta uzależnień ujawnia przy tobie tożsamość innych pacjentów.
14. Terapeuta uzależnień ocenia i komentuje sposoby prowadzenia terapii przez innego terapeutę, ale też nie reaguje na zachowania innych terapeutów naruszające normy prawne, zawodowe i etyczne.
15. Terapeuta uzależnień ma trudność z przyjmowaniem informacji zwrotnej i nie potrafi przyznać się do błędu.
16. Terapeuta uzależnień mówi ci, co masz robić, podejmuje decyzje za ciebie lub często udziela nieproszonych rad.
17. Terapeuta uzależnień próbuje zatrzymać cię w terapii wbrew twojej woli.
18. Terapeuta uzależnień nie pamięta twojego imienia i/lub nie pamięta przebiegu ostatniej sesji.
19. Terapeuta uzależnień jest nieuważny lub tylko sprawia wrażenie, że cię słucha i rozumie.
20. Terapeuta uzależnień często opuszcza, odwołuje lub spóźnia się na spotkania.

W Polsce nadzór nad przestrzeganiem Kodeksu Etyki Terapeuty Uzależnień sprawuje Komisja do Spraw Etyki działająca przy Krajowym Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom (dawne Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii). KCPU podaje do wiadomości publicznej listę terapeutów oraz placówek, których członkowie zespołów terapeutycznych złożyli oświadczenie o akceptacji i woli przestrzegania zasad Kodeksu Etyki Terapeuty Uzależnień.

Źródła:

Kodeks Etyki Terapeuty Uzależnień
https://www.goodtherapy.org/blog/warning-signs-of-bad-therapy/