Większość z nas korzysta już z nie jednej, a z kilku platform streamingowych. Dyskusje o nowych serialach są częścią życia społeczno-towarzyskiego, a binge-watching powszechnie traktuje się jako niewinną weekendową rozrywkę. Okazuje się jednak, że oglądanie ciągiem wielu odcinków serialu ma potencjał uzależnieniowy.
Uzależniające seriale – nowe zagrożenie
Zjawisku przyjrzeli się badacze z Rzymu (Giuseppe Forte, Francesca Favieri, Maria Casagrande, Renata Tambelli). W publikacji “Osobowość i systemy hamowania/aktywacji behawioralnej w uzależnieniu behawioralnym: analiza binge-watching” piszą: “Celem badania była ocena unikalnego wkładu cech osobowości (tj. neurotyczności, ekstrawersji, ugodowości, otwartości i sumienności) do praktykowania binge-watchingu, biorąc pod uwagę rolę dwóch systemów motywacyjnych, czyli systemu hamowania behawioralnego i systemu aktywacji behawioralnej”.
O wypełnienie kwestionariuszy poproszono 790 respondentów. Binge-watching (BW) opisano jako wzorzec oglądania seriali charakteryzujący się kontynuacją trzech lub więcej odcinków z rzędu. Badacze wskazują, że istnieją pewne dowody, że taka aktywność ma wpływ na zdrowie psychiczne. Niewiele wiadomo jednak na temat tego, jak łączy się ona z zachowaniem problematycznym lub uzależniającym. A warto się temu przyglądać. Dynamiczny i nieustanny rozwój platform streamingowych na żądanie rośnie z roku na rok, co wpływa na zmianę wzorca konsumpcji seriali.
Różne zespoły badaczy zauważają, że w binge-watching można zaobserwować sygnały podobne do innych zaburzeń związanych z używaniem substancji. To wysoka tolerancja, zmiany w cyklu snu, upośledzona reakcja behawioralna. To także wzorzec, który w skrócie można ująć “od przyjemności do aktywności kompulsywnej”.
Wpływ seriali na psychikę i zdrowie
Włoscy naukowcy podkreślają, że badania pokazują “podwójny charakter” binge-watchingu. Z jednej strony oglądanie seriali obniża stres i poziom lęku. Podnosi jakość życia, pozytywnie wpływa na doświadczenia społeczne, daje przyjemność i możliwość zaangażowania się w pozytywne relacje. Z drugiej strony BW wiąże się z cechami uzależnień, objawami depresji i lęku. Także nieprzyjemnymi stanami emocjonalnymi, nieprzystosowawczymi strategiami regulacji emocji i wycofaniem społecznym.
“Ważne jest, aby lepiej zrozumieć przejście z BW jako pasji i pozytywnego zaangażowania w nadmierne i niekontrolowane zachowanie o cechach uzależnienia” – czytamy w publikacji. Badacze postanowili przyjrzeć się, jakie cechy osobowości sprawiają, że oglądanie wielu odcinków serialu staje się dla niektórych ludzi nałogiem.
Zespół z Rzymu pisze: “Badanie wykazało zaangażowanie systemu motywacyjnego, jego początkowego składnika aktywacji i kontroli, wraz z unikalnym wkładem cech osobowości (tj. neurotyczności, ekstrawersji, ugodowości, otwartości i sumienności) w binge-watching. W tym kontekście nasze wyniki dostarczyły interesujących spostrzeżeń, sugerując predykcyjną rolę zmian w systemie hamowania motywacyjnego o wysokim ryzyku, potwierdzając udział wysokiego poziomu neurotyczności”. Ochronną rolę przed problematycznym BW spełnia natomiast wysoka sumienność.
Binge-watching – realny problem
“Widzowie z wysokim BIS [behawioralny system hamowania] mogą oglądać seriale, aby aktywnie unikać negatywnych nastrojów lub codziennych problemów. Ten wzorzec może prowadzić do uzależnienia od oglądania. Jeśli chodzi o cechy osobowości, nasze wyniki podkreślają odwrotną rolę neurotyzmu (jako czynnika ryzyka) i sumienności (jako czynnika ochronnego). Powszechnie wiadomo, że cechy osobowości odgrywają istotną rolę w różnych uzależnieniach. To w dużej mierze wynika z literatury dotyczącej narkotyków i nadużywania substancji, a ostatnio potwierdzono w badaniach nad uzależnieniami behawioralnymi” – tłumaczą autorzy analizy.
Ludzie próbują za pomocą seriali radzić sobie również z samotnością. Jest to dla nich forma ucieczki. To uznaje się za “dysfunkcjonalne zachowania podczas radzenia sobie ze stresującymi wydarzeniami, zarówno wewnętrznymi, jak i zewnętrznymi”.
Okazuje się zatem, że chociaż oglądamy seriale z powodów społecznych, kulturowych czy personalnych, to w niektórych przypadkach motywacja wynika z nieoptymalnego środowiska, które może być głównym czynnikiem ryzyka rozwoju uzależnienia. “Zmieniło się nasze społeczeństwo i zmienił się także sposób oglądania seriali; z tego powodu obserwowanie nowego zachowania starym obiektywem nie ma sensu. Musimy wziąć pod uwagę nowe uzależnienia behawioralne, jakim jest binge-watching” – podsumowują badacze.
Zostaw swój komentarz:
Mogą Cię zainteresować:
Dodaj komentarz