Kompulsywne kupowanie dotyczy 2,9 proc. Polaków powyżej 15. roku życia. Chociaż odsetek ten wydaje się niewielki, to w kontekście ogólnopolskim daje to około 1,1 miliona osób. Co istotne, zauważalny jest trend wzrostu liczby osób, które borykają się z tym problemem.
Z raportu „Oszacowanie rozpowszechnienia oraz identyfikacja czynników ryzyka i czynników chroniących hazardu i innych uzależnień behawioralnych – edycja 2023/2024”, który został przeprowadzony przez Fundację Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) w okresie od października 2023 roku do lutego 2024 roku, wynika, że problem kompulsywnego kupowania ma swoje głębsze korzenie, a jego skala nie jest już tak marginalna, jak kiedyś.
Kto jest najbardziej zagrożony?
Kompulsywne kupowanie częściej występuje wśród osób młodszych, zwłaszcza w grupie wiekowej 18–24 lata, gdzie odsetek sięga 8,2 proc. W tej grupie zdecydowanie częściej występuje wśród kobiet. Osoby, które wykazują tendencję do kompulsywnego kupowania, charakteryzują się również innymi cechami, które mogą wpływać na rozwój tego problemu. Mają niższą samoocenę, doświadczają trudności emocjonalnych, są podatne na wpływ reklam i promocji, mają skłonność do szukania natychmiastowej gratyfikacji.
Jakie czynniki sprzyjają kompulsywnemu kupowaniu?
Problemowe zakupy mają swoje źródło w różnych czynnikach. Sprzyjają im m.in. presja społeczna dotycząca konsumpcji. Współczesna gospodarka, pełna zniżek, ofert „last minute” czy opcji zakupów online, może działać na niekorzyść osób podatnych na tego typu uzależnienie.
Szczególną uwagę należy zwrócić na osoby z niskim poziomem dochodów. Mimo ograniczonych zasobów często angażują się one w zakupy na kredyt lub przez internet.
Osoby z problemem kompulsywnego kupowania często wykazują pewne wspólne cechy w swoim zachowaniu zakupowym. „Kompulsywne kupowanie to często reakcja na emocje – osoby te traktują zakupy jako sposób na odreagowanie stresu lub poprawę nastroju”. Często stają się one zależne od impulsów związanych z nowymi promocjami i zakupami, traktując je jako sposób na „wyłączenie się” od codziennych problemów.
Zmiany na przestrzeni lat
Kompulsywne kupowanie w Polsce nie jest jeszcze zjawiskiem powszechnym, ale na pewno rosnącym. Zmiany na przestrzeni lat w kontekście kompulsywnego kupowania wskazują na wzrost świadomości społecznej w tej kwestii. Niemniej zmieniające się podejście do konsumpcji i wzrastająca liczba opcji zakupowych – zarówno w sklepach tradycyjnych, jak i internetowych – mogą sprzyjać wzrostowi skali problemu.
Warto zauważyć, że społeczne postrzeganie kompulsywnego kupowania nie jest tak silnie obciążone stygmatyzacją, jak uzależnienie od substancji.
Źródło: „Oszacowanie rozpowszechnienia oraz identyfikacja czynników ryzyka i czynników chroniących hazardu i innych uzależnień behawioralnych – edycja 2023/2024”, Fundacja CBOS przy współfinansowaniu ze środków Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych oraz na zlecenie Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, Warszawa, Maj 2024
Zostaw swój komentarz:
Mogą Cię zainteresować:
Dodaj komentarz