Układ hormonalny to złożony systemem gruczołów, które współpracują z układem nerwowym w celu utrzymania homeostazy, czyli równowagi i samoregulacji procesów biologicznych. Gruczoły układu hormonalnego wytwarzają i wydzielają hormony do układu krążenia. Hormony z kolei wpływają na funkcje fizjologiczne, takie jak metabolizm, rozmnażanie, wzrost i rozwój, a także ułatwiają zdolność reagowania na zmiany w środowisku i stres. Spożywanie alkoholu (zwłaszcza częste i intensywne) zaburza funkcjonowanie układu hormonalnego.
W przeszłości wskazywano na częstsze zaburzenia związane z używaniem alkoholu u mężczyzn niż u kobiet, ale w ciągu ostatnich 10 lat różnica między płciami zmniejszyła się. Przeprowadzone badania wykazały, że hormony płciowe wpływają na spożycie alkoholu i uzależnienie. Zauważono także odwrotność, a mianowicie, że spożywanie alkoholu wpływa na układ hormonalny.
Większość wyników uzyskanych w modelach przedklinicznych wskazuje, że alkohol oddziałuje na kobiety szybciej niż na mężczyzn, jednocześnie panie spożywają większe dawki alkoholu w fazie podtrzymującej. Jednak aspekty odstawienia alkoholu, zwłaszcza somatyczne i niektóre negatywne objawy afektywne, są mniej nasilone u kobiet niż u mężczyzn.
Zaobserwowano również, że ilość alkoholu spożywanego przez kobiety jest różna w zależności od fazy cyklu miesiączkowego. Odpowiada za to estrogen, którego poziom jest wyższy w fazie przedowulacyjnej. Wówczas skłonność do nadmiernego picia jest wyższa – kobiety w tej fazie cyklu uważają picie za bardziej satysfakcjonujące.
Wnioski z badań
Wykazano, że hormony płciowe mają działanie aktywujące i że te efekty aktywacyjne przyczyniają się m.in. do zwiększenia picia alkoholu. Jednocześnie czynniki trwałe, takie jak chromosomy płci, również mogą przyczyniać się do różnic w piciu i poszukiwaniu alkoholu. Badania wykazały, że właśnie chromosom płci pośredniczy w pojawieniu się nawykowej reakcji na wzmocnienie alkoholowe.
Z badań przeprowadzonych na myszach wynika, że zmiany w poziomie estrogenów (hormonów płciowych) sprawiają, że spożywanie alkoholu staje się prawdopodobnie bardziej satysfakcjonujące dla samic niż dla samców. Zdaniem naukowców, estrogen zmienia aktywność w układzie dopaminergicznym, wpływając na układ nagrody w mózgu. Gdy badacze obniżali poziom receptorów odpowiedzialnych za układ nagrody, zwierzęta piły mniej alkoholu. W przypadku samców myszy to samo działanie nie miało żadnego wpływu na spożycie alkoholu. Rezultat badań może oznaczać, że kobiety częściej piją alkohol w różnych fazach cyklu miesiączkowego, co jest istotne przy leczeniu zaburzeń związanych z nadużywaniem alkoholu.
Hormony płciowe warunkują także reakcję na stres. Jego podwyższony poziom może zaburzyć prawidłowe działanie układu rozrodczego. Hormony płciowe mogą wpływać na funkcjonowanie i zachowanie mózgu w obszarze odpowiedzialnym za stres oraz zachowania związane z alkoholem – jego spożywanie oraz poszukiwanie.
Jak dodatkowo wykazały badania stres jest silnym wyzwalaczem nawrotów.
Zaobserwowano również zależność związaną z głodem alkoholowym. Przewlekłe picie alkoholu u kobiet nie wpływa znacząco na poziom neurosteroidu o nazwie allopregnanolon, jak obserwuje się to u mężczyzn. Zdolność kobiet do utrzymania stałego poziomu tej substancji, która jest metabolitem progesteronu, mimo przewlekłej ekspozycji na alkohol, skłoniło do postawienia tezy, że zwiększenie jej poziomu w organizmie może mieć działanie ochronne i zapobiegać chęci sięgania po alkohol.
Źródła:
https://www.arcr.niaaa.nih.gov/arcr402/article02.htm
Fot. Edgar Hernández, Unsplash.com
Zostaw swój komentarz:
Mogą Cię zainteresować:
Aplikacja mobilna dla par jako wsparcie w ograniczaniu picia – wyniki badania pilotażowego
Dodaj komentarz