W ramach europejskiego projektu: „European School Survey Project on Alcohol and Drugs” (ESPAD) w maju i czerwcu 2019 roku poddano badaniu ankietowemu grupę ponad 12 tysięcy uczniów w dwóch grupach wiekowych: 15-16 lat oraz 17-18 lat. Badania prowadzone są co 4 lata, a ich celem jest monitorowanie skali problemu używania przez młodzież substancji psychoaktywnych, a także ocena czynników wpływających na ich rozpowszechnienie.
Badanie zostało zrealizowane przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii oraz Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przy współpracy Instytutu Psychiatrii i Neurologii.
Spożywanie alkoholu przez młodzież
Badania wykazały, że najbardziej rozpowszechnioną substancją psychoaktywną wśród młodzieży są napoje alkoholowe. 80 proc. uczniów z młodszej grupy wiekowej zadeklarowało, że piło alkohol przynajmniej raz w ciągu całego swojego życia. W starszej grupie było to 92,8 proc. uczniów. W ciągu roku przed badaniem piło jakiekolwiek napoje alkoholowe 67,9 proc. młodszych uczniów i 89 proc. uczniów starszych. Z kolei w czasie ostatnich 30 dni przed badaniem piło 46,7 proc. piętnasto-szesnastolatków i 76,1 proc. siedemnasto-osiemnastolatków. Najbardziej popularnym napojem alkoholowym wśród całej młodzieży jest piwo, a najmniej – wino. Odsetek pijących dziewcząt jest nieznacznie wyższy niż chłopców.
Dane zebrane w obszarze rodzaju pitego alkoholu podczas ostatniej możliwej okazji odzwierciedlają „ranking” napojów alkoholowych wśród europejskich młodzieży. Uczniowie młodsi najczęściej sięgają po piwo (51,4%). Na drugim miejscu jest wódka (23,7%), a na trzecim – wino (15,2%). W starszej grupie jest podobnie. Na pierwszym miejscu także znalazło się piwo (62,3%), na drugim –wódka (34,4%), a na trzecim wino (18,5%). Typową ilością piwa spożywaną przy jednej okazji przez uczniów młodszych jest od 0,5 litra do 1 litra (25,3%) lub poniżej 0,5 litra (22,5%). W klasach starszych konsumpcja respondentów koncentruje się w przedziale między 0,5 litra a 1 litrem tego napoju (37,8%). Trudniej było oszacować ilości spożywanych wina i wódki, ponieważ – jak podkreślono – znacznie mniej badanych piło te trunki w czasie swojej ostatniej okazji. Wskazano również, że w młodym pokoleniu, podobnie jak wśród dorosłych, wino i wódka zdają się pełnić inne funkcje. Picie wina ma wyraźnie bardziej symboliczny charakter, stąd wystarczają mniejsze ilości. Wódka zaś służy głównie jako substancja odurzająca, „coś mocniejszego”, stąd pije się jej więcej.
Wśród badanej młodzieży znaczna część przyznaje się do przekraczania progu nietrzeźwości. W czasie ostatnich 30 dni przed badaniem, 11 proc. uczniów z młodszej grupy i 19 proc. ze starszej chociaż raz upiło się w takim stopniu, że doświadczało zaburzeń równowagi, mowy lub nie pamiętało co się z nimi działo. W czasie całego życia ani razu nie upiło się 66,7 proc. uczniów młodszych i 43,4 proc. uczniów starszych.
Tendencje w zakresie spożycia alkoholu
Jeśli chodzi o sięganie po alkohol w młodszej grupie ankietowanych, to – po wzroście w latach 1995-2003 – zaznaczył się trend spadkowy z wyraźnym nasileniem w 2015 r. W starszej z kolei wskaźnik wzrósł tylko w 1999 r. i od tego czasu wyniki były stabilne. W 2019 r., w obu grupach wiekowych, jest widoczny spadek. Wciąż jednak abstynencja do 18. roku życia dla przeważającej większości nastolatków stanowi wyzwanie.
Jak wskazano w badaniu, uwagę zwraca na wciąż wysoki poziom dostępności napojów alkoholowych przejawiający się w ocenach respondentów: „W zakresie ocen dostępności napojów alkoholowych odnotować trzeba powolną, ale konsekwentnie pozytywną tendencję zmniejszania się odsetków uczniów określających swój dostęp jako bardzo łatwy. Ponadto zmniejszają się też odsetki uczniów dokonujących zakupów napojów alkoholowych, zwłaszcza piwa” – podają autorzy raportu z badania.
Warto zaznaczyć, że zarówno cydr jak „alkopop” (czyli kolorowe drinki w małych butelkach), tak popularne wśród młodzieży, szczególnie młodszej, w krajach Europy Zachodniej, w Polsce nie cieszą się popularnością, przynajmniej wśród nastolatków.
Przyznano, że większość młodzieży jest dobrze zorientowana w zakresie ryzyka szkód zdrowotnych i społecznych związanych z piciem alkoholu. Jednocześnie podkreślono bardziej liberalne podejście rodziców do picia alkoholu przez ich dzieci.
Źródła:
Janusz Sierosławski, Używanie substancji psychoaktywnych przez młodzież w 2019 r., Europejski program badań ankietowych w szkołach na temat używania alkoholu i narkotyków, ESPAD, 2019
Janusz Sierosławski, Używanie alkoholu i narkotyków przez młodzież szkolną. Raport z ogólnopolskich badań ankietowych zrealizowanych w 2019 r.
Fot. Kelsey Chance, Unsplash.com
Zostaw swój komentarz:
Dodaj komentarz