Większość literatury dotyczącej używania alkoholu i innych substancji przez nastolatków koncentruje się na profilaktyce. Niemniej jednak nastolatki mogą i rozwijają u siebie uzależnienie od alkoholu i narkotyków. Amerykańska organizacja Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA) oszacowała, że w USA około 1 mln młodych osób w wieku 12-17 lat potrzebowało leczenia w związku z uzależnieniem od alkoholu lub narkotyków. Z tego zaledwie 83 tys. tę pomoc uzyskało.
Przez lata dążono do stworzenia adekwatnej definicji zdrowienia w przypadku osób uzależnionych, która niekoniecznie odnosiłaby się do ograniczenia bądź wycofania używania danej substancji. Definicje te nie odnosiły się w żaden sposób do wieku osoby uzależnionej. Mogło to stwarzać złudzenie, że sytuacja młodocianych uzależnionych jest analogiczna do uzależnionych dorosłych. Jednak w ostatniej dekadzie badania wskazały na istotny wpływ alkoholu i innych substancji na dopiero rozwijający się mózg, a zwłaszcza korę przedczołową, co może mieć głębokie i długofalowe konsekwencje. Również kontekst rozwojowy, prawny i rodzinny uzależnienia i zdrowienia nieletnich jest inny niż w przypadku dorosłych.
Przeprowadzono analizę literatury na temat leczenia i zdrowienia nastolatków, w wyniku której do badania wyodrębniono 102 artykuły. Tematy podejmowane w nich podzielono na pięć głównych obszarów: zdrowienie jako wynik leczenia, grupy wymagające szczególnej uwagi, systemy opieki skońcentrowane na zdrowieniu, rodziny oraz podejścia niewymagające abstynencji.
Co pomaga w leczeniu?
Autorzy artykułów zakwalifikowanych do analizy zakładali, że zdrowienie nastolatków obejmuje jakąś formę leczenia i jest jego wynikiem. Zwracano uwagę, że ważnymi czynnikami pośredniczącymi w wynikach leczenia są umiejętności społeczne oraz zdolności poznawcze. Rozwój pozytywnych społecznych umiejętności jest istotnym elementem terapii i ma ważny związek z zapobieganiem powracania do nałogu. Przynależność do grupy rówieśniczej i jej naciski okazały się decydującymi czynnikami oddziałującymi na zachowania nastolatków po zakończonym leczeniu. Okazuje się, że podtrzymywanie tych efektów, połączone z otaczaniem się trzeźwymi znajomymi, ma korzystny wpływ na sukces terapii. Do powrotu do nałogu znacząco przyczyniało się wycofanie, odczuwanie w przewadze negatywnych stanów emocjonalnych oraz naciski rówieśnicze. Ponadto kontynuowanie terapii w warunkach ambulatoryjnych znacznie korzystniej wpływało na podtrzymanie pozytywnych zmian u nastolatków niż u dorosłych.
Analizujący zakwalifikowane artykuły odkryli, iż niewiele jest badań, które w miarę dokładnie określałyby wpływ traumy, zaburzeń psychicznych, przynależności do różnego typu mniejszości (np. etnicznej, religijnej, rasowej czy seksualnej) na proces leczenia i zdrowienia u nastolatków.
Istnieje kilka badań, które poddawały analizie systemy opieki skoncentrowane na zdrowieniu. Ważnymi czynnikami były w nich kontynuowanie opieki, wieloczynnikowa pomoc, grupa rówieśnicza, programy szkolne oraz technologia. Poza (oczywistymi wręcz) wnioskami, że korzystniejsze efekty terapii uzyskują osoby kontynuujące ją niż nie, to okazało się, iż dodatkowym czynnikiem wzmacniającym efekty jest udzielanie wsparcia telefonicznego przez rówieśników, a także wykorzystanie różnego rodzaju aplikacji. W przypadku nastolatków bardzo ważnym czynnikiem pomocowym jest wsparcie otoczenia, stąd często jest im proponowany udział w różnych grupach samopomocowych.
Rodzina a zdrowienie
Jednym z istotnych elementów rozwoju uzależnienia u nastolatków jest rodzina. Ma ona także znaczenie w procesie zdrowienia. Szczególnie jest to skomplikowany problem dla nastolatków, którzy po terapii wracają do domu, w którym rodzice mają problem z uzależnieniem. Pomimo świadomości, jak bardzo istotna jest rodzina w procesie zdrowienia nastolatków jest bardzo niewiele badań na ten temat.
Kolejnym tematem podejmowanym w literaturze dotyczącej zdrowienia nastolatków, jest temat redukcji szkód. Chodzi o programy niestawiające na abstynencję, czyli np. programy substytucyjne. Koncentrują się one wokół poprawy jakości życia, relacji międzyludzkich czy osiągania satysfakcji życiowej. To kontrowersyjny temat nawet w leczeniu dorosłych osób uzależnionych, a tym bardziej nastolatków. Ponadto w przypadku tych ostatnich do rozwiązania są dodatkowo kwestie prawne.
Przegląd literatury na temat zdrowienia nastolatków wskazał, że ważne jest dalsze badanie tej kwestii. Zwłaszcza w takich obszarach, jak redukcja szkód i programy substytucyjne, rozszerzanie grup, którym można efektywnie udzielić pomocy o np. nieletnich cierpiących na zaburzenia psychiczne, rozszerzenie grup osób badanych o tzw. młodych dorosłych, czyli osoby w wieku między 18 a 25 lat oraz dalsze poszukiwanie czynników mających znaczący wpływ na zdrowienie młodocianych.
Źródło:
Finch A.J., Jurinsky J., Anderson B.M., Recovery and Youth: An Integrative Review. Part of the Topic Series: Recovery From Alcohol Use Disorder, Alcohol Research: Current Review, volume 40 issue 3, 17.12.2020.
Fot. Warren Wong, Unasplash.com
Zostaw swój komentarz:
Dodaj komentarz