Prof. George F. Koob, dyrektor NIAAA: “Rozmowy z nastolatkami to skuteczny sposób na przeciwdziałanie piciu w młodym wieku. Jednak równie ważna jest rola dorosłych jako wzorców. Młodzież rzadziej sięga po alkohol, jeśli dorasta w środowisku, gdzie obowiązują czytelne zasady, a dorośli sami zachowują umiar”.
Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych każdego roku dochodzi do ponad 78 000 zgonów związanych z alkoholem. To czyni go jednym z głównych możliwych do uniknięcia czynników ryzyka śmierci. W Europie sytuacja jest podobna. Według danych WHO, w krajach Unii Europejskiej alkohol odpowiada za blisko 10 proc. wszystkich zgonów w grupie wiekowej 15–29 lat.
Jak podkreśla amerykański Narodowy Instytut Nadużywania Alkoholu i Alkoholizmu (NIAAA), spożywanie alkoholu przez osoby poniżej 21. roku życia znacząco przyczynia się do śmiertelnych wypadków komunikacyjnych, utonięć, upadków, zatruć, samobójstw czy zabójstw. Problem ten dotyczy nie tylko jednostek, ale całych rodzin i społeczności.
Wpływ alkoholu na rozwój mózgu nastolatka
Mózg osiąga swoje maksymalne rozmiary około 10. roku życia, ale dojrzewa funkcjonalnie aż do 25. roku życia. Alkohol zakłóca ten proces. Negatywnie wpływa na rozwój płata czołowego, hipokampu, ciała migdałowatego i modzelowatego, czyli obszarów odpowiadających za pamięć, emocje, planowanie i kontrolę impulsów. Osoby, które zaczynają pić przed 15. rokiem życia, są nawet pięć razy bardziej narażone na rozwój uzależnienia w dorosłości.
„Spożywanie alkoholu w okresie dorastania znacząco zwiększa ryzyko rozwoju uzależnienia, a im wcześniej nastolatek zacznie pić, tym to ryzyko rośnie” – podkreśla prof. George F. Koob, dyrektor NIAAA.
Młodzi ludzie rzadko myślą o konsekwencjach zdrowotnych swoich decyzji. Dlatego warto podkreślić, że alkohol jest silnie związany z rozwojem wielu poważnych chorób somatycznych. Nadużywanie alkoholu już w młodym wieku zwiększa ryzyko wystąpienia licznych chorób nowotworowych i przewlekłych w dorosłości. Alkohol odpowiada za 75 proc. przypadków raka przełyku, 50 proc. nowotworów jamy ustnej i krtani, 65 proc. przypadków zapalenia trzustki i 36 proc. przypadków raka wątroby. U kobiet spożywających alkohol ryzyko zachorowania na raka piersi jest wyższe o około 10 proc.
Te konsekwencje pozostają jednak zazwyczaj poza wyobraźnią nastolatka. Jak podaje NIAAA, młodzi ludzie wykazują naturalną skłonność do eksploracji nowych doznań – co sprzyja eksperymentowaniu z substancjami psychoaktywnymi. Dlatego tak ważna jest rola dorosłych w modelowaniu postaw i ograniczaniu ryzyka.
Mechanizmy ryzyka: dlaczego nastolatki sięgają po alkohol
Okres dojrzewania to czas intensywnych zmian emocjonalnych i społecznych. Młodzież odczuwa silną potrzebę eksplorowania, testowania granic i przynależności do grupy, co zwiększa podatność na wpływ rówieśników i ryzykowne zachowania. Alkohol bywa wtedy postrzegany jako symbol dorosłości, forma odreagowania lub narzędzie społecznej integracji. Gdy dodatkowo brakuje jasnych norm lub dorośli dają przyzwolenie na picie, ryzyko sięgnięcia po alkohol rośnie.
Jak podkreśla dr Koob, rozmowy z nastolatkami to skuteczny sposób na przeciwdziałanie piciu w młodym wieku. Jednak równie ważna jest rola dorosłych jako wzorców – młodzież rzadziej sięga po alkohol, jeśli dorasta w środowisku, gdzie obowiązują czytelne zasady, a dorośli sami zachowują umiar.
NIAAA zaleca rozpoczęcie rozmów już około 9. roku życia, zanim dziecko wejdzie w wiek intensywnej presji rówieśniczej. Rozmowa powinna być spokojna, pozbawiona ocen i oparta na słuchaniu oraz otwartych pytaniach.
Coraz więcej młodych ludzi świadomie rezygnuje z picia alkoholu. To widoczny trend, potwierdzony w badaniach prowadzonych od początku XXI wieku. Taka informacja może wzmacniać dziecięcą pewność siebie i dawać im argument, że odmowa picia nie jest wyjątkiem, lecz coraz częstszym i świadomym wyborem.
Wczesna profilaktyka – mniej presji, więcej zrozumienia
Największym błędem w profilaktyce jest myślenie, że jedna rozmowa wystarczy. Tymczasem rozmowa o alkoholu powinna być częścią dłuższego, wieloetapowego procesu wychowawczego. Im wcześniej zostanie rozpoczęta i im bardziej będzie oparta na zaufaniu, tym większe szanse, że dziecko – nawet w trudnych sytuacjach – zdecyduje się porozmawiać, poprosić o pomoc lub podjąć świadomą decyzję. Otwartość, dostępność emocjonalna i autentyczność to fundamenty, na których buduje się skuteczne relacje wychowawcze i profilaktyczne. Warto też, w miarę możliwości, dzielić się własnymi doświadczeniami – nawet tymi trudnymi. Autentyczność dorosłego rozmówcy, który nie unika trudnych tematów, buduje zaufanie.
Rodzice i opiekunowie nie muszą być w tej rozmowie sami. Wsparciem może być pediatra, psycholog szkolny lub lokalny program profilaktyczny.
Źródło: https://bonnercountydailybee.com/news/2025/apr/02/talk-to-teens-now-about-alcohol-use
Zostaw swój komentarz:
Dodaj komentarz