Subiektywne poczucie stresu jest stanem dynamicznym, zmieniającym się z dnia na dzień, a nawet z minuty na minuty. Wpływają na niego różne indywidualne stany oraz szerszy kontekst społeczny i środowiskowy.
Stres jest procesem wieloczynnikowym, który rozpoczyna się, gdy dana osoba doświadcza i interpretuje wydarzenie jako szkodliwe bądź zagrażające jej, na które próbuje zareagować bądź dostosować się do niego, gdy trwa.
Komponentami stresu są: 1) obecność stresora (np. wydarzenie), 2) ocena stresora (czyli zaangażowanie procesów poznawczych albo emocjonalnych mających na celu oszacowanie, czy stresor jest zagrażający /”stresujący”), 3) aktywacja procesów biologicznych wynikających z oceny stresora (np. aktywacja układu nerwowego) i 4) radzenie sobie (m.in. odpowiedzi poznawcze i behawioralne na stresujące wydarzenie).
Stres jako proces jest złożonym zjawiskiem zmiennym w czasie, zależnym od miejsca i osób uczestniczących. Aktywuje on substancje biochemiczne w układzie nerwowym, a także wywołuje nieprzyjemne (dystres) bądź przyjemne (ekscytacja) stany emocjonalne, które dodatkowo mogą przyczyniać się do zmian poziomu owych substancji biochemicznych w organizmie.
W sytuacji ostrego stresu użycie alkoholu jest rozumiane jako jedna ze strategii radzenia sobie z nim. Alkohol może służyć do zwiększenia przeżywania pozytywnych stanów emocjonalnych bądź obniżenia poziomu napięcia. Gdy poziom ostrego stresu narasta bądź przekształca się w stan permanentny, używanie alkoholu może przyjąć formę zachowania kompulsywnego lub stać się dominującą strategią radzenia się z daną sytuacją.
Przeprowadzono przegląd literatury, która odnosiła się do różnego typu modelu używania alkoholu oraz stresu. Wyselekcjonowano artykuły o charakterze badawczym, a następnie opisywane w nich grupy badawcze poddano metaanalizie.
Wyniki przeprowadzonych analiz były zaskakujące. Okazało się, że wzrastający czy obniżający się poziom subiektywnie odczuwanego stresu nie ma związku z używaniem alkoholu, ale ma wpływ na pojawianie się głodu alkoholowego. W przeciwieństwie do przewidywań, picie alkoholu miało znaczny pozytywny wpływ na obniżenie subiektywnie odczuwanego stresu. Efekt ten okazał się utrzymywać nie tylko w dniu użycia alkoholu, ale także w kolejnym. Może to sugerować, że koncepcja wiążąca wewnętrznie odczuwane napięcie i używanie alkoholu jest bardziej złożona niż pierwotnie się wydawało oraz obejmuje również ramy czasowe.
Wykazano ponadto, że często następująca po sobie sekwencja stres-alkohol przyczynia się do ukształtowania się u danej osoby motywacji (a z czasem do wzrostu tej motywacji) do sięgania po alkohol, by zredukować nieprzyjemne stany emocjonalne. Oznacza to również, że -teoretycznie – osoby uzależnione od alkoholu w okresach abstynencji będą bardziej narażone na przeżywanie głodów alkoholowych w sytuacjach subiektywnie odczuwanego stresu.
Wolkowicz N.R., Peltier M.R., Wemm S., MacLean R.R., Subjective stress and alcohol use among young adult and adult drinkers: Systematic review of studies using Intensive Longitudinal Designs, Drug and Alcohol Dependence Reports 3 (2022)100039
Fot. Adrian Swancar, Unsplash.com
Zostaw swój komentarz:
Dodaj komentarz