Polscy naukowcy i naukowczynie z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie oraz Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego przebadali ponad 550 kobiet, by ustalić, jakie czynniki związane z depresją i uzależnieniami behawioralnymi stwarzają zagrożenie dla rozwinięcia się zaburzeń kompulsywnego kupowania.
Depresja i uzależnienia behawioralne
Badanie przeprowadzono wśród 556 Polek z województwa zachodniopomorskiego. Wykazało ono, że ryzyko kompulsywnego kupowania jest bezpośrednio związane z pojawiającymi się objawami depresji, problemowego zaangażowania w pracę oraz zaburzeń odżywiania – w tym zarówno głodzenia się, jak i kompulsywnego objadania. Ponadto przeanalizowano również, jakie cechy osobowości wpływają na kompulsywne zakupy. Kupowanie impulsywne wiąże się z nieodpartą chęcią zakupu i nagłym spadkiem napięcia. Zakupy dają chwilową ulgę, która ostatecznie ustępuje poczuciu winy i rozczarowania i może skutkować długami, problemami w relacjach, zwiększonym ryzykiem zachowań przestępczych, a nawet próbami samobójczymi.
Szacuje się, że zaburzenie kompulsywnego kupowania dotyka od 1 proc. do 10 proc. dorosłej populacji w wielu krajach, w tym we Francji, Hiszpanii, Kanadzie, Niemczech i Australii. Według badania z 2015 roku może dotyczyć także 4,1 proc. Polaków powyżej 15. roku życia. Kobiety stanowią ok. 80 proc. osób dotkniętych zaburzeniami kompulsywnego kupowania. Na etiologię zaburzeń kompulsywnego kupowania wpływają różne czynniki biologiczne, psychologiczne i kulturowe oraz współistnienie innych uzależnień, np. pracoholizmu. Skłonności te wynikają nie tylko ze zmian społeczno-kulturowych i wzrostu ogólnego zamożności społeczeństw, ale zależą także od cech indywidualnych. Do przyczyn nadmiernego kupowania zalicza się doświadczenia subiektywne, zwłaszcza obecność objawów depresyjnych.
Dotychczasowe badania wskazują, że 95 proc. kompulsywnych kupujących cierpi na zaburzenia nastroju, 80 proc. na zaburzenia lękowe, a blisko połowa z nich wykazuje zaburzenia kontroli impulsów. Osoby takie traktują zakupy jako sposób na złagodzenie nieprzyjemnych emocji, jednak samo uzależnienie, jego mechanizm i skutki pogłębiają stany depresyjne i lękowe. Z kolei cechy osobowości Wielkiej Piątki (Pięcioczynnikowego Modelu Osobowości, który obejmuje neurotyczność, ekstrawersję, otwartość na doświadczenia, ugodowość i sumienność), mogą być czynnikiem ryzyka lub czynnikiem ochronnym w kontekście uzależnienia. Wykazano, że neurotyczność i ekstrawersja narażają na rozwinięcie się nałogu kupowania, a sumienność i ugodowość chronią przed nim.
Kompulsywne kupowanie i problemowe zaangażowanie w pracę
Kształtowanie się osobowości podatnej na uzależnienia behawioralne jest ściśle związane ze zmianami cywilizacyjnymi – postęp technologiczny i ekspozycja na pozytywne bodźce w postaci łatwo dostępnej rozrywki skutecznie utrudniają naukę kontroli emocjonalnej i samoświadomości w okresie kształtowania się osobowości. To sprawia, że z czasem trudno jest kontrolować swoje zachowanie, a utrata kontroli niechybnie zmierza w kierunku rozwinięcia się uzależnień. Między innymi z tego powodu mówi się, że uzależnienia to choroba cywilizacyjna XXI wieku.
Ważnym wskaźnikiem, który podkreśla wagę problemu są wyniki dotyczące korelacji między pracoholizmem a kompulsywnymi zakupami. Objawy uzależnienia od pracy wykazuje 26 proc. osób z zaburzeniami kompulsywnego kupowania, zaś wśród osób, które nie mają tendencji do kompulsywnych zakupów, tylko 12 proc. objawia problemy z nadmierną pracą.
“Spędzanie długich godzin w pracy w celu zaspokojenia swoich potrzeb finansowych nie czyni z człowieka pracoholika. Uzależnieni kierują się wewnętrzną potrzebą. Praca zaspokaja ich >>głód psychiczny<<. Pracuję, więc jestem – to zdanie ilustruje ich rozumowanie. Praca definiuje ich tożsamość, nadaje sens życiu oraz pomaga uzyskać aprobatę i akceptację. Podobnie jak kupowanie nowych rzeczy, praca staje się jedyną metodą udowodnienia ich wartości, a jednocześnie zmniejszenia dyskomfortu wynikającego z niespełnionych potrzeb. Pracoholicy wierzą, że szacunek innych ludzi mogą zyskać tylko dzięki ciężkiej pracy. Perfekcjonizm i rzetelność to ważne czynniki sprzyjające uzależnieniu od pracy.” – piszą autorzy badania i dodaję, że polskie badania pokazały, że dobra sytuacja finansowa sprzyja rozwojowi problemów zakupowych.
Źródło: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10931809/
Zostaw swój komentarz:
Mogą Cię zainteresować:
Dodaj komentarz