Marihuana – wpływ na mózg

Konopie (cannabis sativa/indica), których najczęściej stosowaną postacią jest marihuana (wysuszone kwiaty), są powszechnie używane ze względu na swoje działanie psychoaktywne. Szacuje się, że na świecie obecnie ponad 120 mln ludzi używa rekreacyjnie konopi. Marihuana jest najczęściej uzależniającą substancją zaraz po tytoniu i alkoholu. Jak marihuana wpływa na mózg?

Konopie indyjskie zawierają ponad 421 aktywnych składników, wśród których zidentyfikowanych zostało 60 kannabinoidów. Dotychczas przebadano gruntownie dwa z nich, tj. tetrahydrokannabinol (THC) oraz kannabidiol (CBD).

THC i CBD

THC to substancja psychoaktywna wywołująca euforię, odprężenie, wykazująca działanie przeciwbólowe oraz intensyfikująca doznania zmysłowe. Z drugiej jednak strony odpowiada za zaburzenia percepcji, koncentracji i pamięci. THC działa także halucynogennie.

CBD to z kolei związek chemiczny, którego działanie jest odwrotne do THC. Stanowi swoisty „bezpiecznik” marihuany, m.in. zmniejszając działanie halucynogenne THC. Prowadzone nad substancją badania pokazują, że CBD może mieć właściwości przeciwdrgawkowe, przeciwlękowe, przeciwpsychotyczne oraz przeciwdepresyjne.

Należy jednak wiedzieć, że zawartość THC w marihuanie, w zależności od odmiany konopi, wynosi 1–10%, natomiast działanie tej substancji zależy od przyjętej dawki. Co to oznacza? Przede wszystkim tyle, że przyjmowanie substancji nie pozostaje bez konsekwencji dla organizmu, w tym dla mózgu.

Krótkoterminowe działanie marihuany na mózg

Podczas palenia marihuany THC przenika z płuc do krwioobiegu, a krew przenosi substancję chemiczną do mózgu. THC działa na określone receptory komórek mózgowych nadmiernie aktywując niektóre części mózgu i powodując tzw. haj, który ludzie odczuwają. Inne efekty krótkoterminowe działania marihuany na mózg to między innymi:

• zmienione zmysły (na przykład widzenie jaśniejszych kolorów),
• zmienione poczucie czasu,
• zmiany nastroju,
• zaburzenia ruchów ciała,
• trudności z myśleniem i rozwiązywaniem problemów,
• upośledzona pamięć,
• halucynacje (przy przyjmowaniu w dużych dawkach),
• urojenia (gdy są przyjmowane w dużych dawkach),
• psychoza (ryzyko jest największe przy regularnym stosowaniu marihuany o dużej mocy).

Negatywny wpływ marihuany na pamięć krótkotrwałą, zdolność osądu oraz percepcję powoduje, że jej używanie może obniżać wyniki uzyskiwane w szkole oraz pracy.

Jednocześnie najczęściej obserwowanymi w niedługim czasie po zażyciu skutkami użycia marihuany są: niepokój, napady paniki oraz objawy psychotyczne. Konopie i zawarty w nich THC odpowiadają za wspomniane wydłużenie czasu reakcji, upośledzenie uwagi, przetwarzania informacji oraz koordynacji motorycznej. Stąd osoby „pod wpływem” znacznie częściej powodują wypadki komunikacyjne.

Długoterminowe działanie marihuany na mózg

Skutki zdrowotne przyjmowania marihuany dotyczą wielu obszarów, w tym między innymi funkcji poznawczych. Palenie konopi upośledza funkcje myślenia, pamięci i uczenia się oraz wpływa na sposób, w jaki mózg buduje połączenia między obszarami niezbędnymi dla tych funkcji. Naukowcy wciąż badają jak przekłada się używanie marihuany na pojawienie się tych uszkodzeń i czy niektóre zmiany mogą być odwracalne.

Marihuana a rozwój mózgu

Grupą najbardziej narażoną na skutki używania marihuany są nastolatki, których mózgi wciąż są w fazie rozwoju. W tej grupie badanych wyraźnie zauważono pogorszenie procesów uczenia się i myślenia, które utrzymuje się w dorosłym wieku, nawet po zaprzestaniu używania marihuany. Jednak stopień oraz czas trwania tych zaburzeń zależą zarówno od wieku, w którym osoba zaczęła używać marihuany, jak i intensywności przyjmowania substancji. Regularne używanie marihuany w młodości powoduje zmniejszenie objętości obszarów mózgu odpowiedzialnych za procesy poznawcze (pamięć i naukę) oraz kontrolę impulsów.

Badanie przeprowadzone przez naukowców z Nowej Zelandii w grupie wiekowej 13-38 lat wykazało, że ludzie, którzy zaczęli intensywnie palić marihuanę w wieku nastoletnim i stale jej używali, stracili średnio 8 punktów IQ w testach rozwiązywanych w okresie dorosłości. Utracone zdolności umysłowe nie powróciły w pełni u tych, którzy rzucili marihuanę jako dorośli. W przypadku osób, które zaczęły palić marihuanę w dorosłości, nie odnotowano znaczących spadków IQ.

Przeprowadzone również na szczurach badanie pokazało, że używanie marihuany może powodować trwałe zmiany w mózgu. Jak wskazano, szczury narażone na THC przed urodzeniem, wkrótce po urodzeniu lub w okresie dojrzewania, wykazują znaczące deficyty w uczeniu się i zapamiętywaniu oraz nabywaniu nowych umiejętności w późniejszym okresie życia niż te, których nie poddawano wpływowi THC. U szczurów wykazujących zaburzenia poznawcze, które były narażone na THC w okresie dojrzewania, obserwuje się strukturalne i funkcjonalne zmiany w hipokampie. Wskazuje się również, że ekspozycja na THC w okresie adolescencji wpływa negatywnie na układ nagrody, przez co zwiększa się prawdopodobieństwo sięgania po inne substancje psychoaktywne.

Źródła:

https://nida.nih.gov/download/1073/cannabis-marijuana-drugfacts.pdf

„Zdrowotne następstwa rekreacyjnego używania kannabinoidów”, Anna Klimkiewicz, Agata Jasińska, Psychiatria 2018, ISSN 1732–9841, tom 15, nr 2, 88–92