Szkody wywołane przez alkohol mogą utrzymywać się długo po zakończeniu jego spożywania. Takie są wyniki nowego badania neurobiologicznego. Zespół naukowców z Johns Hopkins University opublikował na łamach Science Advances wyniki badania, które po raz pierwszy jednoznacznie wskazują na mechanizm trwałych deficytów poznawczych po przewlekłym nadużywaniu alkoholu.
Celem było zbadanie, w jaki sposób długotrwałe, intensywne spożywanie alkoholu prowadzi do trwałych zaburzeń procesów decyzyjnych poprzez uszkodzenie konkretnych obszarów mózgu. Eksperymenty przeprowadzone na modelu zwierzęcym pozwoliły naukowcom dokładnie prześledzić zmiany zachodzące w układzie nerwowym po trzymiesięcznym okresie abstynencji.
Upośledzenie funkcji poznawczych po okresie abstynencji
W badaniu szczury przez miesiąc poddawano działaniu wysokich dawek etanolu. Następnie – po 12 tygodniach przerwy – testowano ich zdolność do uczenia się i podejmowania decyzji. Zwierzęta musiały wykonywać złożone zadanie, wymagające rozpoznania, która z dwóch dźwigni daje większe szanse na nagrodę. Kluczową trudnością było to, że schemat nagradzania zmieniał się co kilka minut. Wymagało to elastyczności, zapamiętywania wyników i szybkiego dostosowywania się do nowych warunków.
Zwierzęta wcześniej eksponowane na alkohol radziły sobie z tym zadaniem znacznie gorzej niż grupa kontrolna. Miały trudności z wykrywaniem zmian, podejmowały decyzje wolniej i z mniejszą skutecznością, a ich działania były bardziej sztywne i powtarzalne. Wyniki te wskazują na długotrwałe zaburzenia funkcji poznawczych, które nie ustępują po odstawieniu alkoholu.
Zaobserwowane trudności dotyczyły przede wszystkim adaptacyjności – czyli zdolności do modyfikowania zachowań na podstawie zmieniających się wyników. Szczury z grupy alkoholowej rzadziej aktualizowały swoje wybory po porażkach, a częściej uporczywie trzymały się wcześniejszych schematów działania, nawet gdy te przestały przynosić efekty. Tego rodzaju sztywność poznawcza bywa również obserwowana u osób uzależnionych, które mimo negatywnych konsekwencji kontynuują zachowania związane z piciem.
Analiza aktywności neuronalnej pozwoliła zidentyfikować zmiany w konkretnym obszarze mózgu – tzw. prążkowiu przyśrodkowym grzbietowym (dorsomedial striatum). To struktura odpowiedzialna za przetwarzanie informacji związanych z wartością działania i jego skutkiem.
Różnice płciowe a działanie alkoholu
Wyniki badania wskazują również na istotne różnice ze względu na płeć. Deficyty poznawcze i zmiany w aktywności neuronalnej były wyraźnie obecne u samców. U samic nie wystąpiły istotne zaburzenia behawioralne – mimo wykrycia pewnych różnic w aktywności mózgu.
Autorzy badania podkreślają, że nie oznacza to odporności samic na neurotoksyczne działanie alkoholu, lecz sugeruje istnienie odmiennych mechanizmów neuroplastyczności. To odkrycie może mieć znaczenie dla dalszych badań nad profilaktyką i terapią. Zwłaszcza w kontekście różnic płciowych w przebiegu uzależnień i odpowiedzi na leczenie.
Trwałość zmian mózgowych a ryzyko nawrotów
Jednym z najważniejszych wniosków z badania jest potwierdzenie, że szkody wywołane przez alkohol mogą utrzymywać się długo po zakończeniu jego spożywania. Nawet po trzymiesięcznej abstynencji mózg funkcjonował inaczej – a to może mieć istotne konsekwencje dla osób próbujących utrzymać trzeźwość.
Deficyty w zakresie podejmowania decyzji, utrudniona elastyczność i zmniejszona zdolność do adaptacji mogą zwiększać podatność na powrót do picia – nawet po zakończeniu terapii. Zrozumienie neurobiologicznego podłoża tych trudności może pomóc w opracowywaniu skuteczniejszych strategii terapeutycznych, które uwzględniają nie tylko leczenie objawów uzależnienia, ale także odbudowę funkcji poznawczych.
Źródło: Neuroscience News
Zostaw swój komentarz:
Mogą Cię zainteresować:
Dodaj komentarz