Z uzależnieniem mamy do czynienia gdy dana osoba nie jest w stanie powstrzymać się od określonej substancji lub danego zachowania. Zwykle odbywa się to kosztem jej zdrowia psychicznego i fizycznego. Problemowe zaangażowanie w pracę należy do grupy tzw. uzależnień behawioralnych. Mówimy o nich wtedy, gdy występuje silna potrzeba wykonywania określonej czynności. W tym przypadku pracy, której osoba może „zostawić”. Nie potrafiąc powstrzymać się od jej wykonywania, traci kontrolę nad własnym zachowaniem.
Jak definiować i rozumieć problemowe zaangażowanie w pracę?
Decyduje o tym częstotliwość i wewnętrzny przymus wykonywania danej czynności. Nie dość, że uzależnienia behawioralne traktowane są – niesłusznie – jako mniej groźne, w przypadku problemowego zaangażowania w pracę dodatkowo pojawia się swego rodzaju akceptacja. Praca jest wartością cenioną i wzmacnianą społecznie. Osoby pracujące dużo, intensywnie, zaangażowane w życie zawodowe, postrzegane są jako odpowiedzialne, zaradne, sumienne i dbające o materialny byt swoich rodzin. Dlatego właśnie problemowe zaangażowanie w pracę jest często bagatelizowane.
Jak objawia się problemowe zaangażowanie w pracę?
To wręcz obsesyjna, wewnętrzna potrzeba wykonywania pracy, nawet za cenę strat w innych, ważnych obszarach życia. Osoby z tym zaburzeniem poświęcają życie rodzinne, zaniedbują przyjaciół, cierpią na brak snu i odpoczynku i rezygnują z aktywności oraz przyjemności. Obserwuje się u nich także większą skłonność do ryzyka, wzrost wyobcowania i spędzanie czasu w gronie osób wspierających ich nawyki. Próbują usprawiedliwiać swoje zachowania, z których wiele owianych jest tajemnicą. Można więc powiedzieć, że dochodzi do zaburzenia praca-dom (work-life balance), czyli równowagi pomiędzy pracą a innymi sferami życia. Jednocześnie ma miejsce utrata kontroli nad własnym zachowaniem na skutek wewnętrznego przymusu jej wykonywania.
Skala problemu
Szacuje się, że problemowe zaangażowanie w pracę dotyczy około 5% populacji. W Polsce może być to nawet 11%. Problem dotyczy przede wszystkim młodszego pokolenia Polaków. Do grupy osób ponadprzeciętnie zagrożonych należą uczniowie i studenci (80%). Wskazuje się także, że problemowe zaangażowanie w pracę to problem osób zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych, wykwalifikowanych specjalistów oraz osób pracujących na własny rachunek. W żadnym z tych przypadków nie ma znaczenia płeć. Dodatkowo, jak wskazuje CBOS, osoby te są jednocześnie w grupie ryzyka innych uzależnień behawioralnych. Najczęściej jest to kompulsywne kupowanie oraz zaburzenie używania Internetu.
Czym motywują się osoby z tym zaburzeniem?
Z danych wynika, że niezależnie od stopnia zagrożenia problemowym zaangażowaniem w pracę, badani pracujący zarobkowo deklarują następującą motywację do pracy:
- konieczność zaspokojenia codziennych podstawowych potrzeb, pokrycia kosztów utrzymania, „zarobienie na chleb”.
- osiągnięcie wyższego lub utrzymanie wysokiego statusu materialnego (swojego lub rodziny).
- osiągnięcie wyższej pozycji zawodowej, awans.
Najmniej ważnym źródłem motywacji do pracy okazała się spłata kredytu, wyjście z długów. W grupie osób niewykazującej symptomów problemowego zaangażowania w pracę osiągnięcie wyższej pozycji zawodowej oraz spłata zadłużenia uzyskały identyczne wartości.
Problemowe zaangażowanie w pracę w liczbach?
Z badań wynika, że przeciętny Polak pracuje 41,6 h tygodniowo, co sprawia, że znajdujemy się w europejskiej czołówce. Jak to wygląda w innych krajach? Dla porównania w przypadku Włochów jest to 39,3 h, Irlandczyków: 37,9 h i Hiszpanów – 35,9 h tygodniowo.
Źródła:
„Czy jestem uzależniony? Gdy praca staje się problemem”, Barbara Zych , Fundacja ETOH, wyd. KBPN, Warszawa 2013
„Uzależnienie od pracy”, Kamila Wojdyło, wyd. KBPN, Lublin 2016
https://www.uzaleznieniabehawioralne.pl/pracoholizm/okolo-11-proc-polakow-dotyczy-problem-uzaleznienia-od-pracy/ za: Raport z badań Fundacji Centrum Badania Opinii Społecznej: “Oszacowanie rozpowszechnienia oraz identyfikacja czynników ryzyka i czynników chroniących hazardu i innych uzależnień behawioralnych – edycja 2018/2019”
Zostaw swój komentarz:
Dodaj komentarz