Omówione badanie podkreśla znaczenie depresyjności w zrozumieniu zachowań żywieniowych. Sugeruje, że w leczeniu zaburzeń odżywiania powinno się uwzględniać zarówno zachowania żywieniowe, jak i czynniki psychologiczne, aby pomóc zmniejszyć epizody przejadania.
Nasze nawyki żywieniowe są kształtowane przez różne czynniki: od klimatu, poprzez kulturę i religię, aż po osobiste upodobania. Jedzenie zaczyna pełnić wiele funkcji w naszym życiu, w tym także funkcje psychologiczne. Przekonanie, że jedzenie, a szczególnie słodycze, są nagrodą czy pocieszeniem, może sprawić, że dorośli zaczynają używać jedzenia jako sposobu na redukcję stresu. Trudności w kontrolowaniu własnych emocji i stresu mogą mieć negatywne skutki, w tym prowadzić do emocjonalnego jedzenia – zwiększonego spożywania jedzenia w reakcji na silne emocje. Może to zaburzać nawyki żywieniowe i prowadzić do problemów zdrowotnych.
Zaburzenia odżywiania definiowane są jako problemy z nawykami żywieniowymi lub kontrolą wagi. Mogą one prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, a nawet śmierci, oraz osłabiać funkcjonowanie psychospołeczne. Może się to objawiać lękiem, depresją, zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi i innymi problemami. Badania pokazują, że istnieje wzajemny wpływ między zaburzeniami odżywiania a depresyjnością.
Niniejsze badanie skupiło się na trzech stylach jedzenia: emocjonalnym jedzeniu, niekontrolowanym jedzeniu i świadomym ograniczaniu jedzenia oraz na ryzyku ortoreksji, czyli obsesyjnym dążeniu do zdrowego odżywiania.
Szacuje się, że 90–95% osób z zaburzeniami odżywiania to kobiety. Można to wiązać z biologicznymi zmianami podczas dojrzewania, psychicznym skupieniem na relacjach i emocjach oraz kulturowymi wzorcami atrakcyjności. Zaburzenia te mogą rozwijać się niezależnie od początkowej wagi ciała i często współwystępują z otyłością. Kobiety są również dwukrotnie częściej narażone na depresję.
Organizacja i przebieg badania
Badanie przeprowadzono wśród 556 kobiet z województwa zachodniopomorskiego w Polsce. Średnia wieku respondentek wynosiła 34 lata. Ponad połowa z nich miała niższe wykształcenie (51,6%) i mieszkała w miastach liczących mniej niż 100 tys. mieszkańców (52,3%). Większość kobiet była w związku (66,5%) i zatrudniona (89,2%).
Kobiety biorące udział w badaniu nie miały zdiagnozowanych zaburzeń psychicznych. Wyraziły pisemną zgodę na udział w badaniu i wypełniły zestaw kwestionariuszy, w tym Skali Depresji Becka, Kwestionariusz ORTO-15, Trójczynnikowy Kwestionariusz Odżywiania oraz kwestionariusz socjodemograficzny.
Obserwacje płynące z badania
Badanie wykazało, że według polskiej wersji kwestionariusza ORTO-15, 38,1% respondentek znajduje się w grupie ryzyka ortoreksji. Inne badania wykazały różne procenty ryzyka ortoreksji, co może wskazywać na rosnącą świadomość dotyczącą żywienia i jego wpływu na zdrowie. Więcej niż połowa respondentek uznała zdrowe odżywianie za działanie prozdrowotne.
Wyniki wskazują, że jedynie wiek miał statystycznie znaczący wpływ na ryzyko wystąpienia ortoreksji. Zwiększone występowanie zaburzeń odżywiania w ostatnich latach może być związane m.in. z przyspieszonym tempem życia i wpływem mediów. Te z jednej strony promują szczupłą sylwetkę, a z drugiej – niezdrowy styl odżywiania.
Zaburzenia odżywiania, w tym jedzenie pod wpływem emocji, wymagają interdyscyplinarnego podejścia, uwzględniającego modyfikację stylu życia, wsparcie psychologiczne czy leczenie farmakologiczne. Depresyjność może prowadzić do nadmiernego spożywania jedzenia jako sposobu radzenia sobie, co przekłada się na emocjonalne i niekontrolowane jedzenie. Pokazuje to, że większa depresyjność wiąże się z wyższymi wynikami w skali niekontrolowanego jedzenia.
Wnioski z badania
Wyniki tego badania wskazują, że depresyjność odgrywa ważną rolę w lepszym zrozumieniu zachowań żywieniowych. Co więcej, sugerują one, że zachowania żywieniowe i czynniki psychologiczne powinny być uwzględnione w interwencjach psychologicznych podczas leczenia zaburzeń odżywiania. Celem klinicznym może być poprawa nieprawidłowych zachowań żywieniowych, takich jak zmniejszenie epizodów przejadania się lub rzadsze jedzenie bez uczucia głodu.
Wyższy poziom depresyjności został zidentyfikowany jako ważny czynnik przewidujący wyższe wyniki dla niekontrolowanego jedzenia i świadomego ograniczania jedzenia. Biorąc pod uwagę dane socjodemograficzne, wykazano również, że wiek był znaczącym czynnikiem predykcyjnym dla ORI (Orthorexia Risk Indicator) i świadomego ograniczania jedzenia. Poziom świadomego ograniczania jedzenia zmniejszał się wraz z wiekiem. Osoby w związku miały wyższy wynik świadomego ograniczania jedzenia niż single.
Wpływ nasilenia depresyjności na wynik w skali świadomego ograniczania jedzenia był moderowany przez jedną zmienną socjodemograficzną, czyli miejsce zamieszkania. W mniejszych miastach (poniżej 100 tys. mieszkańców) wpływ nasilenia depresyjności na świadome ograniczanie jedzenia był mniej wyraźny.
Podsumowanie
Wyniki pokazały, że silniejsze odczuwanie depresji wiąże się z większą kontrolą nad jedzeniem i niekontrolowanym jedzeniem. Efektywne zapobieganie chorobom, aktywny udział w procesie leczenia i kontrola własnego zdrowia wymagają nie tylko podniesienia kompetencji zdrowotnych, ale także rozwijania umiejętności psychospołecznych.
Źródło:
The Relationship between Depressiveness and Eating Behaviors among Women, 2024
Zostaw swój komentarz:
Mogą Cię zainteresować:
Dodaj komentarz