Kluczowa w zapobieganiu zaburzeniu równowagi pomiędzy sferami praca-dom jest profilaktyka. Zarówno na poziomie indywidualnym, jak i w zakładzie pracy. W tym drugim przypadku to więc szanowanie czasu pracy pracownika i jego prywatnego życia, stawianie realistycznych standardów wykonywania pracy, regularne szkolenia z zakresu kompetencji miękkich czy elastyczne formy zatrudnienia oraz elastyczność w kwestiach urlopowych. Jeśli chodzi o pierwszy z obszarów, a więc sferę prywatną, często osoba problemowo zaangażowania w pracę i nie dostrzega symptomów swojego zaburzenia. Stąd ogromna rola bliskich, których problem również dotyka, w odpowiednim nakierowaniu i wsparciu.
Każdy z nas w różny sposób radzi sobie z trudnościami, które spotyka go w życiu. Wyróżnić można podstawowe trzy style radzenia sobie ze stresem i napięciem.
- unikanie, czyli odwracanie uwagi od trudnej sytuacji, jako próba zapomnienia o problemach,
- koncentracja na emocjach tj. przeżywaniu swoich uczuć i emocji,
- koncentracja na zadaniu, czyli szukanie rozwiązań trudnej sytuacji.
Do rozwiązania problemów związanych z problemowych zaangażowaniem w pracę najlepiej podejść wykorzystując wszystkie trzy style. Jednakże za najbardziej efektywne można uznać skoncentrowanie na zadaniu, ponieważ skupia uwagę na rozwiązaniu problemów i przywróceniu równowagi w funkcjonowaniu człowieka. Niestety osoba problemowo zaangażowania w pracę często ucieka w nią, wybierając tym samym unikający styl radzenia sobie z trudną sytuacją. Doświadcza wówczas fikcyjnego poczucia wartości, władzy i kontroli. To z kolei prowadzi do utraty umiejętności panowania nad własnym życiem, rodziną i sferą zawodową.
Z wielu badań wskazujących na deficyty u osób z uzależnieniem wynika, że leczenie problemowego zaangażowania w pracę przede wszystkim powinno być ukierunkowane na nabywaniu zdolności pozwalających na uniezależnienie poczucia własnej wartości od poziomu własnych sprawności, rozwój umiejętności do czerpania satysfakcji z własnych kompetencji oraz naukę zachowań zmierzających do doświadczania efektywności w sytuacjach wymagających kompetencji emocjonalnych, zwłaszcza w relacjach społecznych.
Jak pomóc bliskiemu?
Co możesz zrobić w sytuacji, gdy podejrzewasz, że osoba bliska problemowo angażuje się w pracę, zaburzając tym samym równowagę funkcjonowania?
- Nakłanianie do podjęcia terapii indywidualnej lub/i grupowej
Działania podejmowane w trakcie terapii powinny prowadzić do zrozumienia mechanizmów powstawania tego zaburzenia i zmiany przekonań. Pomoc psychoterapeuty polega na pogłębieniu u osoby z uzależnieniem świadomości nieprawidłowych nawyków oraz nauki racjonalnego planowania czasu. Rozwiązywanie problemu nie może ograniczać się do łagodzenia objawów czy zmiany pracy, ale musi sięgać do pierwotnych przyczyn problemu. W terapii bardzo ważna jest także praca nad osiągnieciem akceptacji samego siebie oraz radzeniem sobie ze wstydem.
- Podjęcie terapii rodzinnej
Z pewnością w wielu przypadkach warto zastosować terapię rodzinną, ponieważ z powodu problemowego zaangażowania w pracę cierpi cała rodzina. Zaburzone jest wówczas jej funkcjonowanie. Podczas terapii kształtowane są właściwe postawy zarówno osoby z problemem, ale także najbliżsi otrzymują narzędzia do radzenia sobie z trudną sytuacją rodzinną.
- Poszerzenie wiedzy na temat metod wspomagających terapię i wspieranie w dążeniu do osiągnięcia równowagi.
Plan równowagi jest niczym innym niż wprowadzeniem proporcji między czasem przeznaczonym na pracę a pozostałe sfery życia. W tym celu osoba dotknięta zaburzeniem powinna starać się określić harmonogram kolejnych działań i realizować je dbając, by nie zaburzała ich praca. Istotnym jest ćwiczenie umiejętności oceny ważności zadań, ich delegowanie, a także asertywność w podejmowaniu kolejnych wyzwań zawodowych.
Pamiętaj, że wsparcie najbliższych w terapii jest niezwykle istotne i sprzyja procesowi zdrowienia. Odbudowa relacji z rodziną i przyjaciółmi, wspólne spędzanie czasu, troska i zaangażowanie stopniowo wyrównują zaburzone proporcje w życiu osoby problemowo zaangażowanej w pracę.
Źródła:
„Czy jestem uzależniony? Gdy praca staje się problemem”, Barbara Zych, Fundacja ETOH, wyd. KBPN, Warszawa 2013
„Uzależnienie od pracy teoria-diagnoza-psychoterapia” Kamila Wojdyło, Wydawca Stowarzyszenie Natanaelum Instytut Psychoprofilaktyki i Psychoterapii
„Uzależnienia behawioralne”, Lidia Cierpiałkowska, Iwona Grzegorzewska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018
Zostaw swój komentarz:
Dodaj komentarz