77% dorosłych Polaków deklaruje regularne korzystanie z Internetu (przynajmniej raz w tygodniu). 47% Polaków w zasadzie cały czas jest online i na bieżąco otrzymuje informacje i reaguje na wiadomości. I choć korzystanie z Internetu zdecydowanie niesie za sobą wiele korzyści, może też nieść negatywne skutki. Czym są zaburzenia używania Internetu?
Większość osób korzystających z sieci to przeciętni użytkownicy, niemający w codziennym życiu problemów wynikających z korzystania z Internetu. Zaburzenia używania Internetu szacuje się na 1,5-8% w Stanach Zjednoczonych, 3-18,3% w Europie i 10,2-20,3% w Azji. Ze względu jednak na różnice w definiowaniu samego zagadnienia, istnieją wątpliwości co do możliwości porównywania tych danych.
Zaburzenia używania Internetu – próba klasyfikacji
Podczas prac nad klasyfikacją DSM-5 zaproponowano cztery wytyczne mające ułatwić diagnozowanie zaburzeń używania Internetu. Są to:
- Nadmierne korzystanie z sieci z utratą poczucia czasu.
- Symptomy odstawienia, w tym złość, frustracja, problem z koncentracją.
- Zmiana tolerancji – potrzeba posiadania lepszego „sprzętu” oraz zwiększenia czasu na aktywności w sieci.
- Negatywne konsekwencje wynikające z używania Internetu.
Ze względu jednak na brak zgody co do definicji pojęcia zaburzeń używania Internetu, a także niespójność w zakresie metod oceny zaburzeń używania Internetu nie uwzględniono w klasyfikacji.
Warto nadmienić, że w literaturze dodatkowo toczy się dyskusja, czy zaburzenia używania Internetu należą do kategorii uzależnień behawioralnych, czy też stanowią konsekwencję innych zaburzeń, np. lękowych, ADHD czy zaburzenia kontroli impulsów.
Czym są zaburzenia używania Internetu
Specyfiką zaburzeń używania Internetu jest szeroki wachlarz aktywności preferowanych w sieci. To więc przeglądanie portali informacyjnych, robienie zakupów, oglądanie filmów czy seriali, słuchanie muzyki, kontakt z innymi. Dla osoby z tym zaburzeniem niezwykle ważny jest stały dostęp do sieci i przeglądania stron internetowych. Ucząc się czy pracując osoba taka nie jest w stanie się skupić, bo czuje przymus „sprawdzenia” czegoś online. Internauci zagrożeni zaburzeniami związanymi z aktywnością online znacznie częściej niż przeciętni użytkownicy Internetu są odbiorcami blogów i vlogów. Duża różnica pomiędzy przeciętnymi użytkownikami Internetu a internautami z grupy ryzyka występuje także w przypadku aktywności na forach, w grupach dyskusyjnych oraz zamieszczających własne zdjęcia lub filmy w Internecie.
Osoby z zaburzeniem używania Internetu istotnie różnią się od przeciętnych użytkowników długością czasu spędzanego w sieci. Zauważono także, że przeciętni użytkownicy Internetu znacząco częściej od osób z grupy ryzyka korzystają z niego wyłącznie za pośrednictwem komputera (stacjonarnego lub laptopa). W przypadku osób narażonych na zaburzenie łączenie z siecią odbywa się za pomocą urządzeń przenośnych (np. telefon komórkowy, smartfon, tablet).
Przeciążenie informacyjne
Jednym ze skutków zaburzeń używania Internetu jest tzw. przeciążenie informacyjne. Oznacza ono przeładowanie poznawcze i obejmuje zaburzenie związane ze zbieraniem informacji z sieci. Jak wskazano, w wyniku takich działań użytkownik Internetu przekonuje się, że zdobycie jak największej liczby materiałów jest gwarancją podejmowania lepszych decyzji i zdobycia większego prestiżu społecznego. W rzeczywistości jednak nadmiar informacji nie pozwala na właściwe ich wykorzystanie czy uzyskanie jakichkolwiek korzyści. Osoba taka ma ogromna potrzebę spędzania dużej ilości czasu na poszukiwaniu i uaktualnianiu wiadomości i choć wielokrotnie próbuje zaprzestać, kontynuuje gromadzenie danych. Nawet mimo pojawienia się problemów społecznych, rodzinnych i ekonomicznych.
Źródła:
„Korzystanie z Internetu w 2023 roku„, CBOS, 2023
„Uzależnienia behawioralne”, Lidia Cierpiałkowska, Iwona Grzegorzewska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018
Raport „Oszacowanie rozpowszechnienia oraz identyfikacja czynników ryzyka i czynników chroniących hazardu i innych uzależnień behawioralnych – edycja 2018/2019”, CBOS, KBPN, Warszawa 2019
„Uzależnienia technologiczne wśród dzieci i młodzieży. Teoria, profilaktyka, terapia – wybrane zagadnienia”, Ewa Krzyżak-Szymańska, Minister Zdrowia, KBPN, Kraków 2018
Zostaw swój komentarz:
Dodaj komentarz