Choroba alkoholowa nie wpływa jedynie na osobę uzależnioną. Jej skutki odczuwają także inni członkowie rodziny. W związku z tym bardzo często zdarza się, że również oni wymagają pomocy terapeutycznej. W Warszawie działa wiele nieodpłatnych placówek leczenia uzależnienia i współuzależnienia, stowarzyszeń czy grup wsparcia wyspecjalizowanych w pomocy osobom borykającym się z problemem uzależnienia od alkoholu bliskiej im osoby.
U części osób współuzależnionych diagnozuje się ostrą reakcję na stres, zaburzenia stresowe pourazowe lub zaburzenia adaptacyjne jako wynik ich nieprawidłowego przystosowania się do życia u boku osoby uzależnionej. Współuzależnieni wierzą, że kontrolą i braniem na swoje barki odpowiedzialności za czyny uzależnionego wpłyną na jego picie i dzięki nim bliski postanowi zerwać z nałogiem. W rzeczywistości jednak nieświadomie wspierają uzależnienie partnera.
Współuzależnienie diagnozuje się wyłącznie u osób dorosłych, które żyjąc u boku partnera uzależnionego od alkoholu mogą o sobie świadomie decydować, wpływać na swoją sytuację i otwarcie nie zgadzać się z nałogiem. Mogą wybrać inną drogę poradzenia sobie z problemem picia partnera niż powyżej opisane. Dzieci natomiast nie mają żadnego wyboru – są skazane na życie w takich warunkach, jakie stwarzają dla nich dorośli.
Terapia i wsparcie dla bliskich alkoholika
Jakoś życia i stan zdrowia psychosomatycznego osób współuzależnionych i dzieci alkoholików może ulec znacznej poprawie, niezależnie od decyzji osoby uzależnionej odnośnie do jej terapii odwykowej. Członkowie rodziny sami bowiem mogą skorzystać z obszernej oferty pomocowej skierowanej właśnie do nich, bez czekania na poprawę funkcjonowania alkoholika.
Bliscy osoby uzależnionej mogą:
– zgłosić się do jednej z wielu poradni leczenia uzależnienia i współuzależnienia, gdzie mają prawo korzystać z bezpłatnej pomocy terapeutycznej i medycznej; Wykaz placówek, w których osoby współuzależnione oraz DDA otrzymają pomoc, znajduje się na stronie Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
– skorzystać z mityngów grup samopomocy przeznaczonych dla osób współuzależnionych (Al-Anon), dzieci wychowujących się w rodzinach alkoholowych (Alateen) lub DDA – dzieci alkoholików, które w swoim dorosłym życiu odczuwają skutki wzrastania w rodzinie z problemem alkoholizmu.
Baza spotkań DDA: http://www.dda.pl/baza-mityngow/
– skorzystać z – zazwyczaj nieodpłatnych – programów i projektów realizowanych przez fundacje, stowarzyszenia i inne organizacje pozarządowe. Informacje o takich działaniach prowadzonych na terenie Warszawy znajdują się na podstronie Aktualne inicjatywy.
W początkowej fazie leczenie skupia się na specyficznych problemach osoby współuzależnionej, zwłaszcza mechanizmach psychologicznych, bezpośrednio związanych z przejawami i konsekwencjami procesu współuzależnienia. Terapia polega na pracy nad mechanizmami radzenia sobie poprzez konfrontację z problemami, a nie jak dotąd – poprzez unikanie ich. Dalsze etapy leczenia koncentrują się natomiast na bardziej niespecyficznych trudnościach, zaburzeniach osobowości, z którymi boryka się osoba współuzależniona, a które mają źródło we wcześniejszych okresach jej rozwoju i nie są bezpośrednio związane z alkoholizmem bliskiej osoby.
Cel leczenia
W trakcie terapii, na którą najczęściej składają się sesje indywidualne i spotkania grupowe, osoby współuzależnione i DDA uświadamiają sobie, że nie są winne ani odpowiedzialne za uzależnienie bliskiej osoby i nie mają na nie wpływu. Poznają siebie – uczą się rozpoznawać swoje potrzeby, uczucia ograniczenia i zasoby – i starają się zaakceptować siebie takimi, jacy są. Starają się też odbudować poczucie własnej wartości i przywrócić swoja sprawczość poprzez wzięcie odpowiedzialności za własne życie. Jednocześnie pozbywają się potrzeby ciągłego kontrolowania innych i brania za nich odpowiedzialności. Kolejnym punktem terapii jest uczenie się właściwych zachowań i dawania sobie prawa do bycia szczęśliwymi, bez wyrzutów sumienia.
Źródła:
Mateusz Hędzelek 1/, Marcin Wnuk 2/, Jerzy T. Marcinkowski, „Choroba współuzależnienia od alkoholu – diagnoza, konsekwencje, leczenie”, kwartalnik Problemy Higieny i Epidemiologii, 2009, 90(3)
http://parpa.pl/index.php/rodzina-dzieci/wspoluzaleznienie