Używanie konopi może prowadzić do zmian w sposobie działania genów

Badania pokazują, że używanie konopi może wpływać na działanie mózgu, sposób myślenia, zachowanie i emocje. Dzieje się tak, ponieważ konopie wywołują zmiany w „instrukcjach genetycznych” zapisanych w naszych komórkach, czyli w epigenetyce.

Naukowcy coraz częściej wskazują, że używanie konopi może prowadzić do zmian w sposobie działania genów. To wpływa na funkcjonowanie mózgu, emocje i zachowania. Te zmiany, nazywane epigenetycznymi, polegają na modyfikacji genów bez zmieniania ich struktury. To sprawia, że organizm może inaczej reagować na bodźce. Badania analizujące te procesy sugerują, że skutki używania konopi mogą być szczególnie istotne w okresie prenatalnym, w adolescencji oraz w dorosłości. Jednak ich intensywność i trwałość zależą od wieku, dawki i czasu trwania ekspozycji.

Jak konopie zmieniają działanie genów?

Konopie mogą wpływać na to, jak nasze geny są „włączane” i „wyłączane”. Najczęściej obserwowane zmiany dotyczą metylacji DNA, która działa jak przełącznik genów. Badania pokazały, że gen odpowiedzialny za regulację dopaminy – DRD2 – zmienia swoją aktywność po kontakcie z THC. To może zwiększać podatność na uzależnienia i zaburzenia psychiczne. Podobnie gen COMT, związany z rozkładem neuroprzekaźników, może chronić przed nadmiernym używaniem konopi, jeśli działa w określony sposób. Zmiany te mogą tłumaczyć, dlaczego niektórzy ludzie są bardziej narażeni na negatywne skutki używania konopi niż inni.

Epigenetyka a używanie konopi: wyniki badań

Przeglądu 37 badań dokonali naukowcy z Portugalii z Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu w Porto. Obejmował on m.in. badania obserwacyjne na ludziach oraz eksperymenty na modelach zwierzęcych.

Okazało się, że używanie konopi wiążę się z globalnym obniżeniem metylacji DNA oraz specyficznymi zmianami w metylacji genów związanych z neuroprzekaźnictwem dopaminergicznym, neuroplastyką i przeżywalnością komórek. Przykładem są zmiany w genach DRD2 i CNR1, które – jak wspomniano wcześniej – wiążą się z podatnością na uzależnienia i zaburzenia psychiczne.

Ponadto, używanie konopi może wpływać na emocje i zachowania poprzez zmiany w genach regulujących funkcje mózgu. Badania wskazują, że osoby narażone na konopie mogą doświadczać większej podatności na lęk, depresję, zaburzenia poznawcze czy uzależnienia. Na przykład prenatalna ekspozycja na THC prowadziła do upośledzenia pamięci oraz zwiększonej wrażliwości na nagrody opioidowe.

Okres ekspozycji na konopie miał kluczowe znaczenie dla zakresu zmian epigenetycznych i behawioralnych. Szczególnie wrażliwe okazały się okres prenatalny i adolescencja. Wówczas zmiany w metylacji DNA i modyfikacjach histonów były bardziej znaczące i trwałe. U młodzieży ekspozycja na THC wiąże się z gorszą pamięcią, problemami z kontrolą emocji oraz większą wrażliwością na substancje uzależniające. W przypadku kobiet w ciąży używanie konopi może wpływać na rozwój mózgu dziecka. Prowadzi to do długotrwałych problemów z pamięcią i zachowaniem u potomstwa.

Niektóre badania pokazują, że część zmian w genach może być odwracalna. Na przykład stosowanie CBD, innego związku obecnego w konopiach, pomogło zneutralizować niektóre negatywne skutki THC w modelach zwierzęcych. Podobnie przerwanie używania konopi może stopniowo przywrócić działanie genów do wcześniejszego stanu. Proces ten może wymagać czasu i dodatkowego wsparcia.

Konopie a zdrowie publiczne

Badania nad epigenetyką pokazują, jak skomplikowany jest wpływ konopi na nasze geny, środowisko i zachowanie. Zmiany epigenetyczne mogą być pomocne w diagnozowaniu i leczeniu problemów psychicznych związanych z używaniem konopi. Niezwykle ważna jest edukacja na temat skutków używania konopi, która powinna koncentrować się na ich potencjalnym wpływie na działanie mózgu i zachowanie, zwłaszcza w przypadku młodzieży i kobiet w ciąży.

Źródło: „Epigenetic effects of cannabis: A systematic scoping review of behavioral and emotional symptoms associated with cannabis use and exocannabinoid exposure”, Drug and Alcohol Dependence, Volume 263, 1 October 2024, 111401