Choć kobiety stanowią około jednej czwartej osób z poważnymi problemami „narkotykowymi” w Europie, ich potrzeby często pozostają w cieniu. Raport Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA) „Kobiety i narkotyki: zdrowie i reakcje społeczne” pokazuje, że pomoc dla tej grupy społecznej wymaga znacznie bardziej zindywidualizowanego podejścia, niż dotychczas.
Problem widziany z męskiej perspektywy
Z danych EMCDDA wynika, że w Unii Europejskiej nielegalnych substancji spróbowało ponad 30 milionów kobiet. Wśród osób z poważnymi problemami związanymi z używaniem substancji około 25% to kobiety. Mimo to, wiele badań i strategii pomocowych koncentruje się głównie na mężczyznach. W konsekwencji kobiety mają utrudniony dostęp do odpowiednio dostosowanej opieki.
Stygmatyzacja, wstyd i wykluczenie
Kobiety, które używają substancji, często spotykają się z większą społeczną stygmatyzacją niż mężczyźni – używanie substancji narusza bowiem stereotypowe role płciowe, takie jak bycie opiekunką czy matką. To potęguje wstyd, poczucie winy i skutecznie zniechęca do szukania pomocy.
Dochodzi do tego gorsza sytuacja ekonomiczna, ograniczony dostęp do transportu, brak wsparcia społecznego, a także odpowiedzialność za dzieci. Kobiety częściej niż mężczyźni mieszkają z dziećmi, co może motywować do leczenia, ale równocześnie stanowi przeszkodę – zorganizowanie opieki często okazuje się niemożliwe.
Przemoc i uzależnienie
Kobiety używające substancji nierzadko doświadczyły przemocy – zarówno w dzieciństwie, jak i w dorosłości. Wielu z nich towarzyszy zespół stresu pourazowego (PTSD), depresja czy lęki, które nierzadko pojawiają się jeszcze przed sięgnięciem po używki.
Związek z partnerem używającym substancji może zwiększać ryzyko rozpoczęcia i kontynuacji używania, a także utrudniać leczenie – kobiety często boją się, że próba wyjścia z nałogu oznacza utratę relacji.
Kobiety w trudnych sytuacjach
Raport EMCDDA wskazuje konkretne grupy kobiet wymagające szczególnego wsparcia:
- Ofiary przemocy – często sięgają po tzw. narkotyki jako sposób na radzenie sobie z traumą.
- Kobiety zaangażowane w handel seksualny – do 50% kobiet wstrzykujących substancje w niektórych krajach może być zaangażowanych w seks za narkotyki.
- Więźniarki – mają ograniczony dostęp do leczenia, choć wiele z nich ma historię uzależnień.
- Matki i kobiety w ciąży – potrzebują wsparcia bez oceniania i groźby odebrania dzieci.
- Kobiety LGBTQIA+ – zmagają się z podwójną stygmatyzacją, lękiem przed odrzuceniem i przemocą.
- Migranki i kobiety z mniejszości etnicznych – barierą mogą być język, traumy migracyjne i różnice kulturowe.
Potrzeba zintegrowanej, wrażliwej na płeć pomocy
Eksperci EMCDDA apelują o tworzenie usług, które łączą pomoc psychologiczną, leczenie farmakologiczne i wsparcie społeczne, w tym opiekę nad dziećmi. Kluczowe są przyjazne, nieoceniające miejsca oraz elastyczne formy pomocy – np. mobilne punkty wsparcia czy tłumacze dla migrantek. Zamiast oddzielać kwestie uzależnienia, zdrowia psychicznego i wsparcia socjalnego, potrzebne jest podejście holistyczne, które uwzględni złożoność sytuacji każdej kobiety.
Raport EMCDDA pokazuje wyraźnie: skuteczne strategie walki z problemem narkotykowym muszą uwzględniać płeć. Ujednolicone podejście nie działa – kobiety potrzebują usług zaprojektowanych z myślą o ich realiach, barierach i traumach. Inaczej nadal będą pozostawać na marginesie systemu pomocy.
Źródło: https://www.emcdda.europa.eu/publications/mini-guides/women-and-drugs-health-and-social-responses_en
Zostaw swój komentarz:
Dodaj komentarz