W czerwcu 2025 roku Stany Zjednoczone zyskały nowy, ambitny projekt walki z uzależnieniami – i to nie dzięki rządowym dekretom czy federalnej kampanii, ale za sprawą sojuszu dwóch bardzo różnych stanów: Minnesoty i Mississippi. Choć różni je niemal wszystko – poziom zamożności, dostępność usług zdrowotnych, historia polityczna i społeczna – ogłosiły bezprecedensową współpracę mającą na celu walkę z epidemią opioidową, która nadal zbiera tragiczne żniwo w Stanach Zjednoczonych. Oś wspólnych działań stanowią szeroko zakrojone programy leczenia osób uzależnionych, profilaktyka, a także badania i wdrażanie nowych metod terapeutycznych.
Zarówno w Minnesocie, jak i w Mississippi liczba zgonów spowodowanych przedawkowaniami opioidów wzrosła dramatycznie w ostatnich latach. Odpowiedzią na tę sytuację stała się współpraca między ekspertami, uczelniami, placówkami zdrowotnymi i organizacjami społecznymi z obu stanów. Celem jest nie tylko leczenie, ale stworzenie nowego, skalowalnego modelu pomocy osobom uzależnionym – opartego na empatii, interdyscyplinarności i lokalnym kontekście.
Inicjatywa ta wyróżnia się nie tylko skalą, ale też łączeniem podejść dwóch zupełnie różnych społeczności: bardziej zamożnej Minnesoty i biedniejszego, dotkniętego wykluczeniem zdrowotnym południa Stanów – Mississippi. Oba stany łączy wysoka liczba zgonów z powodu przedawkowania opioidów, co było impulsem do wypracowania wspólnej strategii. W działania zaangażowane są m.in. uczelnie, lokalne organizacje społeczne i ośrodki zdrowia publicznego.
Model Minnesoty
To właśnie w Minnesocie – w latach 40. XX wieku – powstała koncepcja leczenia uzależnień, która do dziś pozostaje jednym z najważniejszych fundamentów terapii na całym świecie. Model Minnesoty zakłada, że uzależnienie to choroba przewlekła i pierwotna, a więc taka, która wymaga podejścia kompleksowego i długofalowego. Trzonem tej koncepcji jest całkowita abstynencja, indywidualna terapia, wsparcie grupowe (w tym 12 kroków) oraz zaangażowanie rodziny i środowiska pacjenta.
W nowym projekcie z Mississippi eksperci z Minnesoty rozwijają model, integrując go z nowoczesnymi rozwiązaniami – m.in. telemedycyną, terapiami środowiskowymi i wsparciem specjalistów od zdrowia psychicznego. Program poszerza także swoją dostępność o regiony wiejskie i grupy defaworyzowane, które dotąd nie miały dostępu do systemowej pomocy.
Mississippi: wykluczenie zdrowotne i potrzeba oddolnych rozwiązań
Mississippi to jeden z najuboższych stanów USA, z ograniczonym dostępem do opieki zdrowotnej, szczególnie na terenach wiejskich. Braki w infrastrukturze, niedobory lekarzy, niska świadomość zdrowotna i dziedziczone traumy społeczne – wszystko to sprzyja rozwojowi uzależnień. Wiele osób sięga po opioidy nie z powodu hedonistycznych impulsów, lecz w poszukiwaniu ulgi od chronicznego bólu, samotności czy beznadziei.
Działania podejmowane w ramach nowego sojuszu koncentrują się tu na pracy w społecznościach lokalnych. Wprowadzane są mobilne punkty terapii, domowe wizyty specjalistów, wsparcie oparte na doświadczeniu (tzw. peer support). A także programy terapeutyczne osadzone w lokalnym kontekście kulturowym. Kluczowym celem jest budowanie zaufania – coś, co w systemie publicznego zdrowia często pozostaje na marginesie.
Systemowe podejście: zespoły interdyscyplinarne i lokalna infrastruktura
Nowy program zakłada tworzenie centrów leczenia, w których pracują zespoły złożone z lekarzy, terapeutów uzależnień, psychologów klinicznych, pracowników socjalnych, a także tzw. recovery coaches – osób, które przeszły proces zdrowienia i teraz wspierają innych. Nowością jest większy nacisk na leczenie osób z uzależnieniem od opioidów w połączeniu z innymi problemami – takimi jak depresja, lęki czy trauma.
W odróżnieniu od wielu wcześniejszych programów federalnych, działania te nie mają charakteru jednorazowego projektu. Są elementem długoterminowej strategii, która ma nie tylko leczyć, ale też przeciwdziałać nawrotom, reintegrować pacjentów ze społecznością i ograniczać stygmatyzację osób uzależnionych. W ramach pilotażowego programu wprowadzono również wsparcie oparte na modelu rówieśniczym, w którym w terapię zaangażowani są ozdrowieńcy. Ich obecność ma przełamywać barierę nieufności i wstydu, z którą często mierzą się osoby uzależnione.
Ważnym elementem modelu jest też wdrożenie usług cyfrowych i telezdrowia. To pozwala na kontakt z terapeutą także w regionach oddalonych.
Dlaczego to może zadziałać?
O tym, że mamy do czynienia z przełomem, decyduje kilka czynników. Po pierwsze: integracja dwóch różnych modeli pracy z osobami uzależnionymi – jednego rozwijanego przez dekady w dobrze funkcjonującym systemie (Minnesota), i drugiego, wypracowywanego często oddolnie i w warunkach deficytu (Mississippi). Po drugie: nacisk na personalizację terapii – uwzględnienie historii życia, stanu zdrowia psychicznego, relacji rodzinnych i czynników ekonomicznych. I wreszcie po trzecie: współpraca społeczna. W program zaangażowano nie tylko specjalistów, ale też osoby z doświadczeniem uzależnienia, co zwiększa wiarygodność i skuteczność wsparcia.
Choć projekt powstał z myślą o dwóch konkretnych stanach, jego potencjał wykracza daleko poza granice Minnesoty i Mississippi. Jeśli pilotaż okaże się skuteczny, może stać się modelem referencyjnym dla innych regionów USA – a także inspiracją dla systemów zdrowia publicznego w innych krajach.
https://www.mpp.org/states/minnesota
https://mississippistatecannabis.org/laws
Zostaw swój komentarz:
Mogą Cię zainteresować:
Dodaj komentarz