Działanie kokainy jest pobudzające, ponieważ jest ona narkotykiem z grupy symulantów. Oznacza to, że podwyższa poziomy dopaminy, serotoniny i noradrenaliny. Kokaina blokuje funkcje transporterów tych substancji, przez co ma miejsce ich wychwyt zwrotny.
Na skutek tego neurotransmitery te znajdują się dłużej w szczelinie synaptycznej, gdzie przez dłuższy czas oddziałują na receptory w błonie postsynaptycznej. Co to oznacza? Kokaina, blokując funkcje transporterów dopaminy, serotoniny i noradrenaliny, zaburza te układy w sposób niespecyficzny. Wpływa to jednocześnie na różne typy komórek w całym mózgu, pełniące czasem przeciwstawne funkcje.
Z powodu swojego niespecyficznego działania, kokaina zaliczana jest do zwyczajowej klasy dirty drugs. Są to substancje mające wiele molekularnych celów i przez to różnorako oddziałują na organizm.
Działanie kokainy
Najlepiej poznanym układem w kontekście zażywania kokainy jest układ dopaminergiczny. Szczegółowo opisano dwie główne populacje komórek wrażliwych na dopaminę: mających na swojej powierzchni receptory D1 lub D2. Kokaina zwiększa aktywność tych pierwszych, a zablokowanie ich aktywności blokuje nagradzające właściwości kokainy. Z kolei neurony z receptorami D2 zmniejszają swoją aktywność po ekspozycji na kokainę, a ograniczenie nagradzającego efektu można uzyskać przez ich sztuczne pobudzenie. Zaobserwowano także oddziaływanie kokainy na mózg. Odkryto, że kokaina powoduje zmiany w przewodnictwie glutaminergicznym w obrębie jądra półleżącego, które mogą nastąpić już po jednej ekspozycji na narkotyk.
Oprócz rozwoju uzależnienia, chroniczne stosowanie kokainy jest związane z ryzykiem wytworzenia psychozy, objawiającym się brakiem koncentracji, niepokojem oraz splątaniem. Co więcej, nagłe odstawienie kokainy zmniejsza bazową ilość wydzielanej dopaminy w mózgu, co może prowadzić do dysfunkcji układu nagrody i ogólnej anhedonii, czyli braku zdolności odczuwania przyjemności.
Źródła:
„Haj, czyli jak nie szkodzić sobie i innym”, Damian „Mestosław” Sobczyk, Bartek Przybyszewski, Wydawnictwo Altenberg, Warszawa 2022
„Molekularne podstawy działania wybranych substancji psychoaktywnych”, Łukasz Bijoch, Martyna Pękała, Anna Beroun
Zostaw swój komentarz:
Dodaj komentarz