Institute of Alcohol Studies (IAS) jest niezależnym podmiotem badającym kwestie związane z wpływem alkoholu na społeczeństwo oraz promującym świadomą debatę o jego działaniu. Tym razem obserwacji poddano kwestię przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz wskazano rozwiązania, które mogą zapobiec pogłębianiu się tego zjawiska.
Przemoc domowa
Istnieje wyraźny związek między przemocą domową a alkoholem. WHO uznała, że spożywanie alkoholu jest głównym czynnikiem przyczyniającym się do stosowania przemocy ze strony partnera. Badania wykazują, że od 25% do 50% osób stosujących przemoc domową pozostawało pod wpływem alkoholu w czasie napaści, a niektóre badania wskazują, że liczba ta wynosi aż 73%. Jednak podkreśla się, że alkohol mógł być spożyty zarówno przez osobę doświadczającą przemocy, jak i ją stosującą.
Jedno z badań przeprowadzonych w Szwecji pokazało, że mężczyźni spożywający alkohol czterokrotnie częściej stosowali przemoc wobec kobiet niż niepijący.
Choć związek pomiędzy alkoholem a przemocą domową jest dość czytelny, jest to w gruncie rzeczy zależność dość złożona. Z danych wynika bowiem, że alkohol nie jest główną przyczyną nadużyć, ale może być pewną składową. WHO zauważa, że „przekonanie społeczne, że alkohol powoduje agresję, może prowadzić do agresywnych zachowań. Jednocześnie alkohol może być wykorzystywany do usprawiedliwiania takiej przemocy”.
W związkach intymnych, w których jedno z partnerów ma problem alkoholowy, przemoc domowa jest bardziej prawdopodobna. Należy jednak podkreślić, że zachowania przemocowe mogą sprawić, że osoby ich doświadczające będą bardziej skłonne do picia. Najczęściej są to kobiety (95%). Te, które doświadczyły rozległej przemocy fizycznej i seksualnej, ponad dwukrotnie częściej mają problem z alkoholem. Z danych brytyjskiego Ofiice for National Statistics wynika, że około 10% beneficjentów ofert dla osób doświadczających przemocy domowej miało „potrzebę napicia się alkoholu”.
Alkohol może także pełnić inną funkcję w toksycznym związku – osoby stosujące przemoc mogą go używać w celu sprawowania kontroli nad partnerem, na przykład poprzez ograniczenie dostępu, lub mogą używać alkoholu jako przeprosin za nadużycia.
Zalecenia:
- Światowa Organizacja Zdrowia zwraca uwagę na pojawiające się dowody na to, że ograniczanie dostępności alkoholu, regulowanie cen alkoholu oraz leczenie zaburzeń związanych z używaniem alkoholu „może być skuteczne w zapobieganiu przemocy partnerskiej”.
- Pomoc w zakresie przemocy domowej i leczenia alkoholizmu muszą być lepiej skoordynowane. Ważna jest kompleksowa strategia zapewniająca, że potrzeby osób poszkodowanych, w tym doświadczających przemocy związanej z alkoholem, są zaspokojone.
- Powinny być dostępne placówki leczenia uzależnienia od alkoholu wyspecjalizowane wyłącznie w terapii kobiet. Jednocześnie ważne jest zwiększenie dostępności do leczenia stacjonarnego i wsparcia rekonwalescencji dla kobiet i dzieci, a także zwiększenie dostępności wsparcia anonimowego, w tym w formie online.
Obwinianie ofiar
W raporcie na temat stosowania przemocy stwierdzono, że kontekst spożywania alkoholu w relacji jest postrzegany inaczej, jeśli chodzi o mężczyzn i kobiety. Kobiety, które piją, są postrzegane jako bardziej odpowiedzialne za konflikt w związku (obwinianie osób doświadczających przemocy), podczas gdy mężczyźni, którzy pili, byli postrzegani jako mniej odpowiedzialni (stąd nie do końca świadomi swoich czynów).
Gwałt, molestowanie seksualne i napaść
Z zebranych danych wynika, że wśród osób od 16. roku życia, które zgłosiły się jako ofiary gwałtu lub napaści seksualnej, 96% stanowiły kobiety. 38% przyznało, że przestępca/przestępcy byli pod wpływem alkoholu. Tyle samo osób, które doświadczyły przemocy seksualnej (38%) przyznało, że było pod wpływem alkoholu podczas napaści. W przypadku 60% osób lekarze podali w wątpliwość, czy ofiara byłaby w stanie wyrazić świadomą zgodę.
Inne badanie wykazało, że spożywanie alkoholu przez sprawcę przemocy seksualnej automatycznie zwiększa prawdopodobieństwo wykorzystywania seksualnego oraz powstania obrażeń fizycznych.
Badania wykazały także, że przypadki molestowania seksualnego oraz napaści zdarzały się personelowi medycznemu podczas pełnienia służby. 74% personelu karetek pogotowia zgłaszało takie incydenty ze strony osób nietrzeźwych – zgłaszał to zarówno męski, jak i żeński personel pogotowia ratunkowego, jednak częstotliwość występowania była wyższa wśród kobiet.
Czytaj też: Alkohol przyczyną gwałtu?
Płciowy marketing alkoholu
Seksualizacja i uprzedmiotowienie kobiet jest szczególnie widoczne w świecie reklamy, w tym w marketingu koncernów alkoholowych. Jakie są tego implikacje dla przemocy wobec kobiet?
- Badania jakościowe z udziałem kobiet w wieku 18-28 lat w Wielkiej Brytanii wykazały, że tego typu działania marketingowe są niepożądane, a strach przed przemocą seksualną był częstym doświadczeniem kobiet.
- Badanie wśród studentów płci męskiej w Wielkiej Brytanii wykazało, że wizerunek kobiety w marketingu podważa skuteczność komunikatów antyprzemocowych.
- Badanie z Kalifornii wykazało związek między seksualnymi treściami marketingowymi na niektórych obszarach latynoskich a poziomem przemocy seksualnej wobec kobiet na tym obszarze.
W 2019 roku wprowadzono nowe przepisy zabraniające wykorzystywania stereotypów płciowych. Ich efekty nie są dotychczas zbadane, jednak badania z kilku krajów, w tym z Wielkiej Brytanii, wykazały, że systemy samoregulacyjne nie ograniczyły treści marketingowych związanych z seksem, a istniejące przepisy są naruszane.
Oznacza to, że marketing napojów alkoholowych musi mieć większe ograniczenia, również w Internecie, aby zapobiec uprzedmiotowieniu i seksualizacji kobiet.
Źródło:
Violence Against Women and Girls Strategy, IAS
Fot. Artem Kovalev, Unsplash.com
