Osoby nadużywające alkoholu często zgłaszają występowanie problemów z pamięcią. „Urwany film” po alkoholu choć raz w życiu miała prawie połowa osób pijących. Dlaczego osoby spożywające alkohol w nadmiarze doświadczają zaburzeń pamięci? Czy po odstawieniu alkoholu procesy pamięciowe wracają do normy?
Według badaczy osoby nadużywające alkoholu ujawniają problemy z pamięcią o ok. 30 proc. częściej w porównaniu z osobami nie pijącymi w ogóle i ok. 25 proc. częściej w porównaniu z osobami pijącymi okazjonalnie. Problemy z pamięcią mogą objawiać się jako zapominanie o tym, gdzie zostawiło się różne przedmioty, o wykonanej czynności (np. zamknięcie drzwi domu czy samochodu), co chciało się powiedzieć w połowie wypowiedzi, ale także o odebraniu dziecka z przedszkola / szkoły czy nawet fragmentów całych wydarzeń. W przypadku używania alkoholu występuje także tzw. urwany film, czyli utrata świadomości przy zachowanej przytomności. W jego efekcie ktoś nie może przypomnieć sobie niektórych wydarzeń z sytuacji, gdy pił alkohol bądź nie pamięta nic. Okazuje się, że około połowa osób pijących alkohol doświadczyła urwanego filmu przynajmniej raz w życiu. Ponadto wystąpienie go raz, zwiększa prawdopodobieństwo kolejnych.
Kilka słów na temat pamięci
Istnieją różne teorie na temat pamięci i przebiegu procesów powstawania śladów pamięciowych. Zasadniczo można je jednak zebrać w następujący model. Pierwszym etapem jest pamięć sensoryczna. Trwa ona bardzo krótko. Są to ułamki sekund. Ma dużą pojemność i pozwala na wydobywanie niezbędnych informacji z pojawiających się bodźców. Nie jest ona poddawana żadnej obróbce, która mogłaby zniekształcić owe informacje. Następnie część tych informacji trafia do pamięci krótkotrwałej. Ona zaś trwa kilka minut, choć też zależy to od poziomu koncentracji na danej informacji. Natomiast jeśli poświęca się jej wystarczająco dużo uwagi lub informacja jest powtarzana, to trafia do pamięci długotrwałej.
Jak alkohol wpływa na pamięć
Alkohol oddziałuje zarówno na pamięć krótkotrwałą, jak i długotrwałą. Regularne picie dużych ilości alkoholu uszkadza hipokamp, który jest odpowiedzialny m.in. właśnie za pamięć i uczenie się. Ponadto powoduje zaburzenia w przekształcaniu informacji z pamięci krótkotrwałej do długotrwałej. Wpływ owego zablokowania transmisji danych zauważalny jest przede wszystkich w stanie intoksykacji. I odpowiada za luki w pamięci czy „urwany film” dotyczące zdarzeń z tego stanu.
Urwany film po alkoholu – czemu czasem do niego dochodzi?
Zasadniczym czynnikiem przyczyniającym się do luk w pamięci w wyniku picia alkoholu jest tempo jego picia. Oznacza to, że spożycie znacznych ilości alkoholu w krótkim czasie zwiększa prawdopodobieństwo „urwania filmu”. Podobnie jak w innych sytuacjach związanych z używaniem alkoholu, czynnikami dodatkowo narażającymi są tu: picie na pusty żołądek, odwodnienie i płeć (teoretycznie u kobiet doświadczanie luk w pamięci jest bardziej prawdopodobne, choć wymaga to potwierdzenia w badaniach). Łączenie alkoholu z narkotykami czy niektórymi lekami (zwłaszcza z grupy benzodiazepin) również może wywołać luki pamięciowe.
Czy zmiany w pamięci są odwracalne?
Badacze sugerują, że nadużywanie alkoholu może sprzyjać występowaniu problemów z pamięcią w przyszłości. Ponadto osoby nadużywające alkoholu i uzależnione od niego są narażone na występowanie zespołu Korsakowa. Jest to choroba neurologiczna wynikająca z niedoborów witaminy B1, do czego dochodzi przez niedożywienie. Zespół Korsakowa objawia się m.in. niepamięcią zdarzeń, które są uzupełniane konfabulacjami.
Niektóre z zaburzeń pamięci przemijają wraz z zaprzestaniem używania alkoholu. Abstynencja sprzyja poprawie nie tylko pamięci, ale też koncentracji i – ogólnie – zdolności poznawczych.
Źródła:
Elkins Ch., Blackouts, www.drugrehab.com
Guns S., How Heavy Alocohol Use Can Damage Memory Function, www.verywellmind.com
