W ciągu ostatnich 10 lat o 84 proc. wzrosła liczba kobiet problemowo używających alkoholu, w porównaniu do wzrostu o 35 proc. u mężczyzn w tym samym czasie. Ten znaczący wzrost picia w grupie kobiet jest tym bardziej alarmujący, ponieważ kobiety doświadczają poważniejszych konsekwencji zdrowotnych (większe prawdopodobieństwo ciężkich uszkodzeń wątroby, nowotworów, zmian w układach krążeniowym i hormonalnym oraz urazów fizycznych i psychicznych w wyniku przemocy, także seksualnej). Stres jest silnie związany ze wszystkimi etapami uzależnienia od alkoholu, włączając w to rozpoczęcie picia, kontynuowanie go i nawroty. Dotyczy to zarówno kobiet, jak i mężczyzn, jednak w przypadku kobiet ma on krytyczne znacznie. Stres, jak również negatywne stany emocjonalne, ma istotny wpływ na rozpoczęcie i kontynuację picia u kobiet.
Stres we wczesnym okresie życia ma długofalowy wpływ na reaktywność na stres oraz używanie alkoholu. Kobiety, które doświadczyły nadużyć do 18. roku życia częściej niż mężczyźni doświadczają negatywnych skutków uzależnienia od alkoholu, takich jak np. nasilony poziom uzależnienia. Czynnikami, które znacząco pogłębiają poziom uzależnienia u kobiet (w porównaniu z mężczyznami) są nadużycia emocjonalne i seksualne oraz zaniedbanie emocjonalne. Liczne badania wskazały, że doświadczanie różnego typu nadużyć zwiększa ryzyko uzależnień w ogóle, ale bardziej podatne są na nie kobiety. Dowodzą tego także laboratoryjne badania na zwierzętach, którym podawano hormony wydzielające się w trakcie stresu.
Stres a używanie alkoholu
Zależności pomiędzy stresem, negatywnymi stanami emocjonalnymi a używaniem alkoholu widoczne są w wieku dorosłym, szczególnie silnie dotykając kobiety. Kobiety doświadczające w ciągu ostatniego roku dwóch lub więcej stresujących wydarzeń (tzw. stressful life events) były czterokrotnie bardziej narażone na ponowne rozpoczęcie picia, podczas gdy takie wydarzenia narażały mężczyzn na nowy epizod picia 2,5-krotnie. Dodatkowo, czynnik jakim jest stres ma znaczny wpływ na generowanie nawrotu u kobiet, na mężczyzn wpływa w tym zakresie w niewielkim stopniu. Ponadto kobiety są bardziej wrażliwe na stres podczas okresów odstawiania alkoholu.
Wpływ stresu, negatywnych stanów emocjonalnych na używanie alkoholu jest zauważalny w badaniach nad współwystępowaniem uzależnienia od alkoholu i PTSD. W grupach badanych osób, u których stwierdzono zarówno PTSD, jak i uzależnienie od alkoholu częściej są kobiety. Ponadto PTSD u nich poprzedza uzależnienie. Jednocześnie, doświadczają znacznie większej intensywności i częstotliwości skojarzeń i uczuć odnoszących się do traumy oraz pogorszenia funkcjonowania społecznego w związku z traumą niż mężczyźni. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni doświadczający PTSD używają alkoholu, aby sobie radzić z tym zaburzeniem. Mężczyźni jednak piją, aby doświadczyć przyjemnych emocji, kobiety zaś aby zmniejszyć odczuwanie tych negatywnych.
Stres, podobnie jak i spożywanie alkoholu, powoduje zmiany w funkcjonowaniu neurotransmiterów i poszczególnych obszarów mózgu. Są to jednak kwestie wymagające dalszych badań, tym bardziej, jeśli miałyby uwzględniać różnice płciowe. Badania przeprowadzane na ludziach mają też swoje ograniczenia. Wydaje się jednak, że ich kontynuowanie jest istotne dla włączenia tej wiedzy w leczenie uzależnionych kobiet i wspieranie terapii przy udziale farmakologii.
Źródło:
Peltier M.R., Verplaetse T.L., Mineur Y.S., Petrakis I.L., Cosgrove K.P., Picciotto M.R., McKee S.A., Sex differences in stress-related alkohol use, Neurobiology of Stress, 10 (2019) 1000149.
Dodaj komentarz