Głód alkoholowy jest jednym z podstawowych objawów uzależnienia od alkoholu. To stan psychiczny, w którym człowiek odczuwa silne i trudne do odparcia pragnienie spożycia alkoholu. Ponieważ termin ten ma wiele definicji, niektórzy autorzy podkreślają, że głód to też pragnienie odczuwania upojenia alkoholowego. Jasne jednak jest, że to stan, który zagraża procesowi leczenia – może on być tak silny, że pacjent, mimo wieloletniej trzeźwości, sięgnie po alkohol. Dlatego tak ważna jest prawidłowa diagnoza głodu alkoholowego oraz stopnia jego zaawansowania.
Do pomiaru głodu alkoholu stworzono szereg narzędzi, jednak – jak podaje Jan Chodkiewicz – znajdują się one dopiero w procesie adaptacji do polskich standardów leczenia uzależnienia od alkoholu. Większość z dostępnych narzędzi jest oparta na testowej metodzie badawczej, przez co charakteryzuje je częściowa ułomność. Przykładowe, najbardziej popularne metody pomiaru głodu alkoholowego:
- Skala Picia Obsesyjno-Kompulsyjnego
Przewidziano 14 pytań testowych i możliwość udzielenia odpowiedzi na 5-stopniowej skali. Im wyższy wynik, tym większe natężenie głodu. Pytania dotyczą m.in.: myśli o alkoholu występujących w czasie abstynencji, pragnienia wypicia i zdolności przeciwstawienia się temu pragnieniu. - Skala Yale-Brown Obsesyjno-Kompulsyjnego Intensywnego Picia
Opiera się ona na 10 twierdzeniach dotyczących myśli i zachowań skoncentrowanych wokół alkoholu. Wg autorów skala uwidacznia różnice między osobami uzależnionymi i nieuzależnionymi. - Kwestionariusz Głodu Alkoholu
To również narzędzie oparte na pytaniach testowych, a odpowiedzi udziela się za pomocą 7-punktowej skali Likerta od „zdecydowanie zgadzam się” do „zdecydowanie nie zgadzam się”. Badacze w ten sposób chcą wyróżnić takie elementy, jak kompulsywność, oczekiwanie na spożycie alkoholu, celowość oraz emocjonalność. Pytania skali różnicują osoby umiarkowanie i szkodliwie pijące oraz osoby uzależnione. - Kwestionariusz Doświadczanego Głodu
To teoria, w której zwrócono uwagę na związki zachodzące między wyobrażeniami a sferą emocjonalną. Powstawaniu głodu mają towarzyszyć myśli oraz bodźce wyzwalające pragnienie spożycia alkoholu. Narzędzie ma mierzyć ich natężenie, a także sensoryczne aspekty głodu – pojawiające się obrazy alkoholu, odczucia jego smaku i zapachu, poczucie jego wypicia pomimo abstynencji. Składa się z 29 pytań testowych. - Kwestionariusz Typologii Głodu Alkoholu
To 20 twierdzeń dotyczących picia związanego z potrzebą nagrody, pragnieniem ulgi oraz picia jako skutku obsesyjnych myśli o alkoholu.
Jak wskazuje Jan Chodkiewicz: „w większości metod pomiaru głód alkoholowy jest mieszany z procesami psychicznymi, takimi jak oczekiwania jednostki, intencje lub spostrzegana kontrola nad wydarzeniami. To pomieszanie, jest jedną z przyczyn trudności w zrozumieniu istoty głodu, jego determinant i konsekwencji”.
Skąd się bierze głód alkoholowy?
Bywa, że osoba uzależniona nie ma nawet świadomości, że pojawia się u niej głód alkoholu. Nie jest to dla niej stan uciążliwy, bowiem w takiej sytuacji alkoholik automatycznie sięga po napój wysokoprocentowy.
Jednak głód alkoholowy jest niezwykle uciążliwy dla osób, które wychodzą z uzależnienia i trwają w abstynencji. Najsilniejszy głód alkoholowy pojawia się w pierwszym okresie po odstawieniu alkoholu. Wraz z upływem czasu jego objawy maleją, jednak mogą pojawić się nawet po kilku latach od zaprzestania picia.
Głód wywołują czynniki zewnętrzne i wewnętrzne. Czynniki zewnętrzne to przede wszystkim sytuacje, w których wcześniej był spożywany alkohol. Osoba może więc poczuć głód alkoholowy przechodząc obok miejsc, w których często piła lub na widok szklanki do piwa. Czynniki wewnętrzne to z kolei najczęściej emocje i uczucia, z którymi osoba uzależniona radziła sobie dotąd za pomocą alkoholu. To np. smutek, lęk czy zawstydzenie, o których alkohol pomagał zapomnieć.
Jak radzić sobie z głodem alkoholowym?
Podobnie jak odmienne są powody występowania głodu, tak samo różne są sposoby jego zwalczania.
Przede wszystkim należy unikać sytuacji, które powodują głód alkoholu – kluczowe jest więc ich rozpoznanie. Warto omijać choćby miejsca oraz eliminować z życia sytuacje, w których dochodziło do spożywania alkoholu.
Zarówno w rozpoznaniu głodu, jak i jego zwalczaniu, pomóc może specjalista. Nabycie umiejętności radzenia sobie z głodem alkoholowym jest jednym z najważniejszych celów terapii uzależnienia od alkoholu.
Źródła:
Jan Chodkiewicz, „Głód alkoholu – konceptualizacja, wybrane modele i metody pomiaru”.
Fot. Mario Beducci, Unsplash.com
Zostaw swój komentarz:
Dodaj komentarz